• StackProf: Ruby kodunuzun hangi bölümlerinde zaman harcadığını gösteren bir CPU profilerıdır. Metod çağrılarını ve zaman tüketimini detaylı bir şekilde analiz etmenizi sağlar.
• rbspy: Uygulamanızı durdurmadan, çalışan Ruby süreçlerini izlemenizi sağlayan düşük overhead'li bir profiler aracıdır. Özellikle üretim ortamında performans sorunlarını tespit etmek için faydalıdır.
• New Relic, Scout APM, AppSignal: Bu tür Uygulama Performans Yönetimi (APM) araçları, uygulamanızın canlı performansını izlemenizi, yavaş sorguları, harici API çağrılarını ve genel yanıt sürelerini takip etmenizi sağlar. Geniş kapsamlı izleme ve uyarı yetenekleri sunarlar.
• Rails'in Kendi Araçları: `Rack::MiniProfiler` gibi araçlar, geliştirme ortamında sayfa yükleme sürelerini ve veritabanı sorgularını anlık olarak izlemenize yardımcı olur.

# Kötü Örnek: N+1 problemi yaratır
users = User.all
users.each do |user|
  puts user.posts.count # Her kullanıcı için ayrı bir veritabanı sorgusu
end

# İyi Örnek: Eager Loading ile N+1 önlenir
users = User.includes(:posts).all
users.each do |user|
  puts user.posts.count # Tüm postlar tek sorguda yüklenir
end

• N+1 Sorgu Problemini Çözme: Daha önce bahsedildiği gibi, Active Record eager loading (includes, preload, joins) kullanarak ilişkili verileri tek seferde yükleyin.
• İndeks Kullanımı: Sorgularda sıkça kullanılan sütunlara indeks eklemek, arama ve sıralama işlemlerini hızlandırır. Benzersiz indeksler ve kompozit indeksler de performans üzerinde büyük etki yaratabilir. `add_index :table_name, :column_name` migrations'ı kullanmayı unutmayın.
• Sorgu Optimizasyonu: Çok büyük sorgular yerine, `find_each` veya `find_in_batches` gibi yöntemlerle veriyi parça parça işleyin. `select` kullanarak sadece ihtiyacınız olan sütunları çekin. `pluck` kullanarak sadece belirli sütun değerlerini bir dizi olarak alın.
• Veritabanı Normalizasyonu/Denormalizasyonu: Duruma göre normalizasyon kurallarına uymak veya denormalizasyon yapmak gerekebilir. Okuma yoğun uygulamalarda denormalizasyon faydalı olabilir.
• Veritabanı Bağlantı Havuzu: `database.yml` dosyasında `pool` boyutunu uygulamanızın eşzamanlı bağlantı ihtiyacına göre ayarlayın.

• Sayfa Önbellekleme (Page Caching): Nadiren değişen statik sayfalar için tüm HTTP yanıtını önbelleğe alır. En hızlı ama en az esnek yöntemdir.
• Aksiyon Önbellekleme (Action Caching): Kontrolör aksiyonlarının çıktısını önbelleğe alır. Kullanıcı oturumu gibi dinamik kısımları yönetmek daha kolaydır.
• Parça Önbellekleme (Fragment Caching): Görünümün (view) belirli bölümlerini önbelleğe alır. Russian doll caching (iç içe parçaları önbellekleme) bu yöntemin gelişmiş bir uygulamasıdır ve bağımlılıkların yönetimi için akıllı anahtarlar kullanır.
• Düşük Seviye Önbellekleme (Low-Level Caching): Herhangi bir veri veya hesaplama sonucunu doğrudan önbelleğe almanızı sağlar. Örneğin, bir metodun sonucunu veya dış bir API çağrısının yanıtını önbelleğe alabilirsiniz. `Rails.cache.fetch('key') { ... }` yapısı ile kullanılır.
• Cache Mağazası Seçimi: Üretim ortamında Redis veya Memcached gibi dağıtık cache çözümleri kullanmak önemlidir.

• Çoklu Süreç (Multi-Process): Puma veya Unicorn gibi uygulama sunucuları, birden fazla Ruby süreci çalıştırarak her bir isteği ayrı bir süreçte işleyebilir. Bu, birden fazla CPU çekirdeğini kullanmanızı sağlar.
• Çoklu İş Parçacığı (Multi-Threading): Puma gibi sunucular, her süreç içinde birden fazla iş parçacığı (thread) kullanabilir. Bu, I/O yoğun işlemlerde (veritabanı sorguları, harici API çağrıları) GIL'in kısıtlamalarını aşmaya yardımcı olur çünkü bir iş parçacığı I/O beklerken diğer iş parçacığı CPU üzerinde çalışabilir. Ruby 3.0+ ile birlikte gelen Ractors ise gerçek paralel işlem yeteneğini deneysel olarak sunmaktadır.
• Arka Plan İşleri (Background Jobs): Zaman alıcı veya kritik olmayan işlemleri (e-posta gönderme, resim işleme, rapor oluşturma) ana web istek döngüsünden ayırıp Sidekiq, Resque veya Delayed Job gibi kütüphanelerle arka planda asenkron olarak çalıştırmak, web uygulamanızın yanıt süresini önemli ölçüde iyileştirir.

"Performans, sadece hız değil, aynı zamanda verimlilik ve ölçeklenebilirliktir. Bir işlemi daha az kaynakla tamamlamak, uzun vadede size büyük faydalar sağlayacaktır."[br]

Genişletmek için tıkla ...

• Nesne Atıklarını Azaltma: Gereksiz nesne oluşturmaktan kaçının. Örneğin, string birleştirmeler yerine interpolasyon kullanmak, veya büyük dizilerde `map` yerine `each` kullanarak yeni bir dizi oluşturmaktan kaçınmak gibi.
• GC Ayarları: Ruby 2.1 ile gelen "Generational GC" ve 2.2 ile gelen "Incremental GC" gibi iyileştirmeler mevcuttur. Bazı durumlarda `RUBY_GC_HEAP_INIT_SLOTS` veya `RUBY_GC_HEAP_GROWTH_FACTOR` gibi ortam değişkenlerini ayarlamak, özellikle yüksek bellek gereksinimi olan uygulamalarda GC duraklamalarını azaltabilir. Ancak bu ayarlar genellikle deneyimli kullanıcılar tarafından ve dikkatli bir test süreci sonrası yapılmalıdır.
• ObjectSpace Modülü: Bellek kullanımını ve nesne atıklarını analiz etmek için `ObjectSpace` modülünü kullanabilirsiniz. `ObjectSpace.each_object` veya `ObjectSpace.memsize_of` gibi metodlar, bellek sızıntılarını veya yoğun nesne oluşturma noktalarını tespit etmenize yardımcı olabilir.

• Güncel Ruby Versiyonlarını Kullanın: Her zaman mümkün olan en güncel kararlı Ruby sürümünü kullanmaya çalışın. Bu, sadece performans iyileştirmeleri değil, aynı zamanda güvenlik yamaları ve yeni özellikler de sunar.
• JIT'i Etkinleştirin: Eğer uygulamanız CPU yoğun iş yüklerine sahipse, JIT derleyicisini (örneğin `--jit` veya `--yjit` bayrağı ile) etkinleştirmeyi deneyin. Ancak, JIT'in her iş yükü için faydalı olmadığını ve bazen performansı düşürebileceğini unutmayın. Gerçek dünya yükleriyle test etmek önemlidir.

• Asenkron Çağrılar: Mümkünse, harici API çağrılarını arka plan işlerine taşıyın veya Ruby'nin yeni eşzamanlılık özellikleri (Fibers, Async gem) ile asenkron hale getirin.
• Zaman Aşımları ve Retry Mekanizmaları: Harici servislerin yavaş yanıt vermesi durumunda uygulamanızın donmasını önlemek için uygun zaman aşımları ayarlayın. Geçici hatalar için retry mekanizmaları ekleyin.
• Rate Limiting ve Devre Kesici (Circuit Breaker): Harici servislere aşırı yüklenmeyi önlemek ve bir servis hatası durumunda uygulamanızın tamamen çökmesini engellemek için bu desenleri uygulayın.
• Yanıtları Önbellekleme: Değişmeyen veya nadiren değişen harici API yanıtlarını uygulamanız içinde önbelleğe alın.

• Bağımlılıkları İnceleyin: `bundle-analyzer` veya benzeri araçlarla `Gemfile`'ınızı analiz edin. Kullanmadığınız veya performansa etkisi yüksek olan gemleri kaldırın ya da alternatiflerini araştırın.
• Native Uzantılar (C/Rust): Performans kritik kısımlarda, C veya Rust gibi daha düşük seviyeli dillerde yazılmış ve Ruby'ye bağlanan gemleri tercih edebilirsiniz (örn. `Nokogiri` XML işlemeleri için).
• Kodu Gözden Geçirin: Bazen gemlerin sunduğu özelliklerin tamamına ihtiyacınız olmaz. Sadece ihtiyaç duyduğunuz kadarını kullanarak veya alternatif olarak daha hafif çözümleri değerlendirerek performans kazanımları sağlayabilirsiniz.