Bulut tabanlı hizmetlerin yaygınlaşmasıyla birlikte, adli bilişim soruşturmalarının odağı da önemli ölçüde değişti. Geleneksel olarak yerel diskler ve ağ cihazları üzerinde yoğunlaşan soruşturmalar, artık verilerin fiziksel konumu belirsiz, dinamik ve dağıtık ortamlarda saklandığı bulut sistemlerine yönelmek zorunda kalıyor. Bulut verisi soruşturması, dijital adli tıpın en yeni ve belki de en karmaşık alanlarından biridir. Bu alandaki zorluklar, sadece teknik bilgi birikimiyle değil, aynı zamanda uluslararası hukuk, veri gizliliği düzenlemeleri ve servis sağlayıcı politikaları konularında da derinlemesine anlayış gerektirir.

Bulut Ortamının Temel Zorlukları:

Bulut ortamında bir soruşturma yürütmek, birçok benzersiz güçlüğü beraberinde getirir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Veri Konumunun Belirsizliği: Veriler birden fazla coğrafi konumda, farklı sunucularda veya hatta farklı ülkelerde dağıtık olarak saklanabilir. Bu durum, yargı yetkisi sorunlarına yol açar.
• Yargı Yetkisi Sorunları: Bir suçun işlendiği yer ile verilerin saklandığı yerin farklı ülkelerde olması, uluslararası işbirliğini ve hukuki süreçleri zorlaştırır.
• Veri Uçuculuğu ve Dinamik Yapı: Bulut ortamındaki veriler sürekli değişebilir, silinebilir veya taşınabilir. Bu, delillerin hızlı bir şekilde toplanmasını ve korunmasını hayati hale getirir.
• Şifreleme ve Gizleme: Servis sağlayıcıları tarafından uygulanan güçlü şifreleme ve veri gizleme teknikleri, adli analizi önemli ölçüde karmaşıklaştırır.
• Erişim Kısıtlamaları: Adli kolluk kuvvetlerinin doğrudan fiziksel erişimi nadiren mümkündür. Verilere genellikle API'lar veya servis sağlayıcı işbirliği yoluyla erişilir.
• Büyük Veri Hacmi: Bulut platformlarında depolanan veri miktarı devasa boyutlara ulaşabilir, bu da analizi yavaşlatır ve depolama gereksinimlerini artırır.
• Meta Veri Eksikliği veya Farklılığı: Geleneksel adli bilişimde alışık olunan meta veri türleri bulut ortamında farklı olabilir veya hiç bulunmayabilir.

Soruşturma Süreci ve Metodolojiler:

Bulut verisi soruşturması genellikle geleneksel dijital adli tıp adımlarına benzer ancak buluta özgü adaptasyonlar gerektirir:

• Hazırlık ve Yetkilendirme: Soruşturmaya başlamadan önce gerekli yasal izinlerin ve mahkeme kararlarının alınması esastır. Hangi bulut servisinin inceleneceği, hangi tür verilere ihtiyaç duyulduğu ve hangi yasal yollarla erişileceği belirlenmelidir.
• Tanımlama ve Koruma: İlgili bulut kaynaklarının (SaaS uygulamaları, PaaS platformları, IaaS sanal makineleri vb.) ve ilgili verilerin tanımlanması ve bunların daha fazla bozulmasını önlemek için uygun adımların atılması gerekir. Anlık görüntüler almak veya log akışlarını dondurmak bu adımlara örnek olabilir.
• Toplama (Acquisition): Bulut verilerinin toplanması, yerel disk kopyalamadan çok farklıdır. Bu genellikle servis sağlayıcının API'ları aracılığıyla veya yasal taleplerle verilerin istenmesiyle gerçekleşir. Veri bütünlüğünü sağlamak için karma değerlerinin (hash) alınması hayati önem taşır.
  
  Kod:

  # Örnek bir API ile veri toplama komutu (pseudo-code)
  cloud_forensics_tool --provider AWS --service S3 --bucket my-evidence-bucket --download-all --output /mnt/evidence
  calculate_hash /mnt/evidence/downloaded_data.zip

• Analiz: Toplanan veriler, adli bilişim araçları ve teknikleri kullanılarak incelenir. Bu aşamada, silinmiş verilerin kurtarılması, etkinlik loglarının analizi, ağ bağlantılarının izlenmesi ve kullanıcı hareketlerinin belirlenmesi gibi faaliyetler yapılır. Özellikle bulut ortamında, "log" verileri kritik bir öneme sahiptir. Erişim logları, denetim logları, işlem logları, kullanıcı hareketlerini, erişim saatlerini ve yapılan değişiklikleri ortaya koyabilir.
• Raporlama: Tüm bulgular, net, anlaşılır ve mahkemede sunulabilir bir formatta raporlanır. Rapor, metodolojiyi, bulguları ve sonuçları içermelidir.

Kullanılan Araçlar ve Teknikler:

Bulut verisi soruşturmalarında kullanılan araçlar sürekli gelişmektedir. Genellikle üç kategoriye ayrılırlar:

• Servis Sağlayıcı Araçları: AWS CloudTrail, Azure Monitor, Google Cloud Logging gibi bulut sağlayıcılarının kendi izleme ve denetim araçları.
• Üçüncü Parti Adli Bilişim Araçları: Magnet AXIOM Cloud, Cellebrite Physical Analyzer (mobil bulut yedekleri için), X-Ways Forensics (toplanan disk imajları üzerinde), Open Text EnCase gibi spesifik bulut konektörleri veya analiz yetenekleri sunan ticari yazılımlar.
• Açık Kaynak Kodlu Araçlar/Scriptler: Bulut API'larıyla etkileşim kuran Python scriptleri, komut satırı araçları (AWS CLI, Azure CLI), osquery gibi log toplama ve analiz araçları.

Yasal ve Etik Boyutlar:

Bulut verisi soruşturmaları, derinlemesine hukuki bilgi gerektiren hassas bir alandır. Türkiye'de KVKK, Avrupa Birliği'nde GDPR, ABD'de CLOUD Act gibi yasal düzenlemeler, veriye erişim, işleme ve depolama konularında ciddi kısıtlamalar ve yükümlülükler getirir. Özellikle sınır ötesi veri transferleri ve uluslararası işbirliği talepleri, karmaşık hukuki süreçleri tetikler. Adli bilişim uzmanları, yasalara uygun hareket etmeli ve delillerin bütünlüğünü ve kabul edilebilirliğini sağlamak için titizlikle çalışmalıdır.

"Bulut verisi soruşturmaları, sadece teknik bir meydan okuma değil, aynı zamanda uluslararası hukuk ve veri gizliliği standartlarının kesişim noktasında yer alan kompleks bir alandır. Başarılı bir soruşturma için, hukuk ve teknik uzmanlığın kusursuz bir uyumu şarttır."
- Adli Bilişim Uzmanı Bay X

Genişletmek için tıkla ...

Farklı Bulut Hizmet Modellerinde Soruşturma:

Her bulut hizmet modeli (SaaS, PaaS, IaaS) farklı soruşturma yaklaşımları gerektirir:

• SaaS (Software as a Service): Salesforce, Microsoft 365, Google Workspace gibi uygulamalar. Veri toplama genellikle uygulama API'ları veya e-discovery modülleri aracılığıyla yapılır. Kullanıcı etkinlik logları, e-postalar, dokümanlar ve iletişim kayıtları incelenir. Fiziksel donanıma erişim neredeyse imkansızdır.
• PaaS (Platform as a Service): Azure App Services, AWS Elastic Beanstalk gibi platformlar. Geliştiricilerin uygulamalarını barındırdığı ortamlar. Soruşturma, uygulama logları, veritabanı logları, platform yapılandırma dosyaları ve uygulama kodu üzerinde yoğunlaşabilir.
• IaaS (Infrastructure as a Service): AWS EC2, Azure Virtual Machines gibi sanal sunucular. Geleneksel sunucu forensiğine en yakın modeldir. Sanal makinelerin anlık görüntüleri (snapshot) alınabilir, bu anlık görüntüler disk imajları olarak incelenebilir. Ağ trafiği logları ve işletim sistemi seviyesi loglar kritik önem taşır.

Önem ve Gelecek Perspektifi:

Bulut bilişim, modern iş dünyasının ve kişisel yaşamın ayrılmaz bir parçası haline geldikçe, bulut verisi soruşturmalarının önemi de katlanarak artacaktır. Siber suçluların bulut altyapısını kötüye kullanması, fidye yazılımları, veri sızıntıları ve iç tehditler gibi olaylar, bulut adli bilişim uzmanlarına olan talebi artırmaktadır. Gelecekte, yapay zeka ve makine öğrenimi tabanlı analiz araçları, büyük veri kümelerini daha etkin bir şekilde işleyerek soruşturma süreçlerini hızlandırabilir ve otomatik hale getirebilir. Blokzincir tabanlı denetim izleri gibi yeni teknolojiler de delil bütünlüğünü sağlamada rol oynayabilir.

Sonuç olarak, bulut verisi soruşturmaları, dijital adli tıp alanında ciddi bir evrimi temsil etmektedir. Karmaşık yasal çerçeveler, teknik engeller ve büyük veri hacmi, bu alandaki uzmanların sürekli olarak bilgi ve becerilerini geliştirmesini gerektirmektedir. Güçlü bir metodoloji, doğru araçlar ve uluslararası işbirliği, bulut ortamındaki suçların aydınlatılmasında kritik rol oynayacaktır. Kuruluşların da proaktif bir yaklaşımla, bulut ortamlarında güvenlik loglaması ve izlenebilirliği sağlamaları, olası bir adli bilişim ihtiyacına karşı hazırlıklı olmaları büyük önem taşımaktadır.