Türkiye ekonomisi, son dönemde küresel ve yerel dinamiklerin kesişim noktasında, önemli bir dönüşüm sürecinden geçmektedir. Yüksek enflasyonun getirdiği zorluklar, uygulanan ortodoks para politikalarının ilk meyveleri, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve sektörel bazdaki hareketlilik, ülke ekonomisinin gündemini meşgul eden başlıca unsurlardır. Bu kapsamlı analizde, Türkiye ekonomisinin son dönemdeki performansını, alınan önlemleri, karşılaşılan riskleri ve geleceğe yönelik beklentileri derinlemesine inceleyeceğiz. Amacımız, makroekonomik göstergelerden sektörel gelişmelere, yabancı yatırımlardan sosyal etkilere kadar geniş bir perspektifle, güncel ekonomik tabloyu tüm boyutlarıyla ortaya koymaktır.

Türkiye ekonomisinin son yıllardaki en kritik sorunlarından biri olan enflasyonla mücadele, son dönemde uygulanan sıkı para politikalarıyla yeni bir ivme kazanmıştır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), faiz oranlarını kademeli ancak kararlı bir şekilde yükselterek, enflasyon beklentilerini çıpalama ve fiyat istikrarını sağlama yönünde önemli adımlar atmıştır. Politika faizinin tek haneli seviyelerden oldukça yüksek seviyelere çıkarılması, geleneksel iktisat politikalarına dönüşün en net göstergesidir. Bu politika değişikliklerinin, özellikle ilk etapta tüketici ve üretici fiyat endeksleri üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir. Enflasyonda düşüşün hızlanması, ekonomik dengelerin yeniden kurulması için temel bir ön koşul olarak görülmektedir.

TCMB Başkanı, bir açıklamasında "Enflasyonla mücadelede kararlılık ve sabır, fiyat istikrarına ulaşmak için vazgeçilmezdir. Atılan adımların etkileri zamanla daha net görülecek ve dezenflasyon süreci hızlanacaktır" demiştir.

Genişletmek için tıkla ...

TCMB'nin ortodoks politikalara dönüşü, sadece faiz artırımlarıyla sınırlı kalmamış, aynı zamanda seçici kredi uygulamaları ve rezerv artırıcı tedbirler gibi makro ihtiyati önlemlerle de desteklenmiştir. Bu adımlar, finansal piyasalarda istikrarı sağlamayı, kredi mekanizmasını daha sağlıklı bir yapıya kavuşturmayı ve döviz kuru oynaklığını azaltmayı hedeflemektedir. Yabancı portföy yatırımlarında gözlenen artış, uygulanan politikaların uluslararası yatırımcılar nezdinde güven tazelediğine işaret etmektedir. Ancak, yüksek faiz oranlarının yatırım ve büyüme üzerindeki olası etkileri de yakından takip edilmektedir.

• Politika Faizleri: Uzun bir aradan sonra kademeli ve güçlü faiz artırımları ile sıkılaşma süreci.
• Kredi Politikaları: Seçici kredi uygulamaları ve rasyonel olmayan kredi büyümesinin frenlenmesi.
• Rezerv Yönetimi: Merkez Bankası brüt ve net rezervlerinde gözlenen iyileşmeler.
• Yabancı Yatırımcı İlgisi: Özellikle tahvil piyasasına artan yabancı girişi.

Türk Lirası'nın döviz kurları karşısındaki seyri, ekonomik gelişmelerin önemli bir göstergesi olmaya devam etmektedir. Son dönemde alınan tedbirler ve küresel piyasalardaki gelişmeler, kurda bir miktar istikrar sağlamış olsa da, oynaklık tamamen ortadan kalkmamıştır. Merkez Bankası'nın net uluslararası rezervlerinde gözlenen artış, kur üzerindeki baskıyı hafifletmede ve finansal kırılganlıkları azaltmada kritik bir rol oynamaktadır. Bu iyileşme, özellikle enerji ithalatının ve cari açığın finansmanı açısından olumlu bir gelişmedir.

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/con...kler/piyasa+verileri/haftalik+piyasa+verileri

Türkiye'nin cari işlemler dengesi, özellikle enerji ithalatı nedeniyle dönem dönem açık vermektedir. Ancak, ihracat performansındaki artış ve turizm gelirlerindeki rekor düzeyler, cari açığın sürdürülebilirliği açısından önemli katkılar sağlamaktadır. Sanayi üretimindeki çeşitlilik ve katma değerli ürün ihracatına verilen önem, dış ticaret dengesinin iyileştirilmesi için stratejik adımlardır. Turizm sektörü, sadece döviz girdisi sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda istihdam yaratma ve hizmetler sektörünü canlandırma açısından da lokomotif rol oynamaktadır.


Yukarıdaki grafik, Türkiye'nin son dönem cari işlemler dengesindeki eğilimi göstermektedir (Kaynak: Hypothetical Veri Ajansı).

Türkiye'nin kamu maliyesi, 6 Şubat depremlerinin getirdiği ek harcama yüküne rağmen güçlü duruşunu koruma çabasındadır. Deprem sonrası yeniden imar faaliyetleri için önemli kaynaklar ayrılması, bütçe üzerindeki baskıyı artırmıştır. Ancak, vergi gelirlerindeki artış ve mali disiplin önlemleriyle bütçe açığının kontrol altında tutulması hedeflenmektedir. Orta Vadeli Program (OVP), kamu harcamalarının rasyonelleştirilmesi ve gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesi konusunda yol haritası sunmaktadır. Sürdürülebilir kamu borcu seviyesinin korunması, uzun vadeli ekonomik istikrar için kritik öneme sahiptir.

Sektörel Gelişmeler:
Türkiye ekonomisi, birçok dinamik sektörü bünyesinde barındırmaktadır:

* Sanayi ve Üretim: Türk sanayisi, küresel tedarik zincirlerindeki değişimlerden ve bölgesel avantajlarından faydalanarak üretim kapasitesini artırmaktadır. Otomotiv, kimya, makine imalatı ve tekstil gibi sektörler, ihracata katkılarıyla öne çıkmaktadır. Özellikle yeşil dönüşüm ve dijitalleşme süreçlerine uyum, sanayinin rekabet gücünü artıracak ana faktörlerdendir.
* Tarım ve Gıda: Gıda arz güvenliği ve gıda enflasyonu, tarım sektörünü mercek altına almıştır. İklim değişikliğinin etkileri, sulama altyapısı yatırımları ve modern tarım tekniklerinin yaygınlaştırılması, sektörün sürdürülebilirliği için elzemdir. Destekleme politikaları ve verimli üretim metotları, hem çiftçinin refahını artırmakta hem de tüketiciye daha uygun fiyatlı ürün sunma potansiyeli taşımaktadır.
* Turizm: Türkiye, pandemi sonrası dönemde turizmde rekorlara imza atmıştır. Hem gelen ziyaretçi sayısı hem de turizm gelirleri açısından önemli artışlar kaydedilmiştir. Kültür turizmi, sağlık turizmi ve gastronomi turizmi gibi niş alanlardaki gelişmeler, sektöre yeni boyutlar kazandırmaktadır. Turizmin istihdama doğrudan ve dolaylı katkısı, ekonomik büyümenin önemli bileşenlerindendir.
* Teknoloji ve Girişimcilik: Türkiye, son yıllarda teknoloji ve girişimcilik ekosisteminde önemli atılımlar yapmıştır. Özellikle oyun sektörü, fintek ve e-ticaret alanındaki start-up'lar, uluslararası alanda dikkat çekmektedir. Unicorn (turcorn) olarak adlandırılan şirketlerin sayısındaki artış, ülkenin inovasyon potansiyelini ve genç beyin gücünü ortaya koymaktadır. Ar-Ge harcamalarının artırılması ve teknoloji tabanlı ihracatın teşvik edilmesi, geleceğin ekonomisi için kritik öneme sahiptir.

Türkiye'nin yabancı doğrudan yatırımlar (YDY) çekme potansiyeli, küresel sermaye akışları ve jeopolitik konumun etkisiyle şekillenmektedir. Ortodoks politikalara geçişle birlikte, özellikle Körfez ülkelerinden ve diğer bölgesel aktörlerden gelen yatırımlarda bir artış gözlenmektedir. Bu yatırımlar, sadece sermaye girişi sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda teknoloji transferine ve istihdam yaratılmasına da katkıda bulunmaktadır. AB ile ilişkiler, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ve ticaret hacminin artırılması potansiyeli açısından önemini korumaktadır.

Enflasyonist ortamın en çok etkilediği alanlardan biri de alım gücü ve gelir dağılımı olmuştur. Özellikle düşük gelirli kesimler, yüksek enflasyonun getirdiği yükü daha fazla hissetmektedir. Asgari ücretin belirlenmesi ve emekli maaşlarındaki artışlar, bu kesimlerin alım gücünü korumaya yönelik önemli sosyal politikalar olarak öne çıkmaktadır. Hükümetin sosyal yardım programları ve gelir destekleri, ekonomik dalgalanmaların sosyal etkilerini hafifletmeyi hedeflemektedir.

Riskler ve Fırsatlar:
Türkiye ekonomisi, bir yandan önemli potansiyellere sahipken, diğer yandan çeşitli risklerle karşı karşıyadır:

• Riskler:
• Küresel Ekonomik Yavaşlama: Dünya ekonomisindeki durgunluk eğilimi, Türkiye'nin ihracatını ve büyüme hızını olumsuz etkileyebilir.
• Jeopolitik Gerilimler: Bölgesel çatışmalar ve belirsizlikler, yatırım ortamını olumsuz etkileyebilir ve enerji maliyetlerini artırabilir.
• Enflasyonla Mücadelenin Süresi: Enflasyonun istenen seviyelere çekilmesindeki gecikmeler, ekonomik istikrarı tehdit edebilir ve beklentileri bozabilir.
• Yapısal Reformların Hızı: İşgücü piyasası, eğitim ve yargı gibi alanlarda yapılacak reformların yavaşlaması, uzun vadeli büyüme potansiyelini sınırlayabilir.
  
• Fırsatlar:
• Stratejik Konum: Asya, Avrupa ve Afrika üçgenindeki konumu, Türkiye'yi önemli bir lojistik ve ticaret merkezi yapmaktadır.
• Genç ve Dinamik Nüfus: İşgücüne katılım oranı yüksek genç nüfus, Türkiye'nin demografik avantajını oluşturmaktadır.
• Yeşil Dönüşüm Potansiyeli: Yenilenebilir enerji ve çevre dostu üretim süreçlerine geçiş, yeni yatırım ve istihdam alanları yaratmaktadır.
• Turizm Potansiyeli: Çeşitlenen turizm ürünleri ve hizmetleri, ülkenin turizm gelirlerini artırmaya devam edecektir.
• Dijitalleşme ve E-ticaret: Yüksek internet penetrasyonu ve mobil kullanım oranları, dijital ekonominin büyümesi için elverişli bir zemin sunmaktadır.

Türkiye ekonomisi için Orta Vadeli Program (OVP), gelecek dönemin yol haritasını çizmektedir. OVP, enflasyonun tek haneye indirilmesi, büyümenin sürdürülebilir bir seviyede tutulması ve cari açığın daraltılması gibi iddialı hedefler içermektedir. Uluslararası kuruluşların Türkiye'ye yönelik değerlendirmeleri ve kredi notu görünümlerindeki iyileşmeler, uygulanan politikaların uluslararası alanda da karşılık bulduğunu göstermektedir. Ancak, küresel belirsizlikler ve yerel dinamikler, ekonomik gidişat üzerinde belirleyici olmaya devam edecektir.


Türkiye ekonomisi, son dönemde uygulanan köklü politika değişiklikleri ve küresel koşulların etkisiyle önemli bir dönüşüm sürecindedir. Enflasyonla mücadeledeki kararlılık, finansal istikrarı güçlendirme çabaları ve sektörel potansiyellerin değerlendirilmesi, geleceğe yönelik umut vaat etmektedir. Ancak, küresel riskler ve iç dinamikler göz önünde bulundurularak, yapısal reformların hızlandırılması ve makroekonomik dengelerin sürdürülebilir bir zemine oturtulması büyük önem taşımaktadır. Türkiye, doğru politikalar ve güçlü bir iradeyle, ekonomik büyümesini ve refah seviyesini artırma potansiyeline sahiptir.