• Kötü Amaçlı Yazılımlar (Malware): Eklerin içine gizlenmiş virüsler, truva atları, casus yazılımlar ve solucanlar, bilgisayarınıza bulaşarak veri çalabilir, sisteminizi bozabilir veya uzaktan kontrol sağlayabilir.
• Fidye Yazılımları (Ransomware): Ekler aracılığıyla sisteme sızan fidye yazılımları, dosyalarınızı şifreleyerek erişiminizi engeller ve karşılığında fidye talep eder.
• Kimlik Avı (Phishing): Güvenilir bir kaynaktan geliyormuş gibi görünen e-postalarla kişisel bilgilerinizi (şifreler, kredi kartı bilgileri vb.) ele geçirmeye çalışırlar. Ekler genellikle sahte oturum açma sayfalarına yönlendiren linkler veya bilgi talep eden belgeler içerir.
• Casus Yazılımlar (Spyware): Bilgisayarınızdaki faaliyetlerinizi izler, tuş vuruşlarınızı kaydeder ve hassas bilgileri saldırganlara iletir.
• Botnet Kurulumu: Bilgisayarınızı bir botnet'e (uzaktan kontrol edilen bilgisayar ağı) dahil ederek, spam gönderme veya DDoS saldırıları gibi kötü niyetli faaliyetlerde kullanılmasını sağlayabilirler.

• Göndericiyi Tanıyor musunuz? E-posta, tanıdığınız bir kişiden veya kurumdan mı geldi? Gönderen adının veya e-posta adresinin hafifçe değiştirilmiş (örneğin, `ali@sirket.com` yerine `ali@sirkettr.com`) olup olmadığını kontrol edin. Adres çubuğunda "Gönderen" kısmına dikkatlice bakın.
• Konu ve İçerik Tutarlı mı? E-postanın konusu veya içeriği, göndericiyle normalde yaptığınız yazışmalara uygun mu? Beklenmedik bir fatura, kargo bildirimi veya iş teklifi gibi içerikler şüpheli olabilir.
• Dilbilgisi ve Yazım Hataları Var mı? Profesyonel kurumlar genellikle dilbilgisi ve yazım konusunda çok titizdir. Bariz hatalar içeren e-postalar genellikle kimlik avı denemeleridir.
• Aciliyet Hissi Yaratıyor mu? “Hemen şimdi tıklayın!”, “Hesabınız askıya alınacak!” gibi aciliyet belirten ifadelerle sizi korkutup hızlıca işlem yapmaya zorluyorlarsa dikkatli olun.
• Ek Dosya Türü Nedir? Ek dosyanın uzantısını kontrol edin. Bilinen zararlı uzantılardan mı? (Daha fazlası aşağıda.)
• Beklemediğiniz Bir Ek mi? Göndericiden bir ek beklemiyorsanız, bununla ilgili göndericiyle telefon veya başka bir güvenli yolla teyit etmeden kesinlikle açmayın.
• Linklere Dikkat! E-posta içindeki herhangi bir bağlantıya tıklamadan önce fare imlecinizi linkin üzerine getirin (tıklamayın!) ve sol alt köşede veya araç ipucunda beliren gerçek URL'yi kontrol edin. Kısaltılmış URL'lere (örn. bit.ly) karşı temkinli olun.

.exe - Çalıştırılabilir dosya
.scr - Ekran koruyucu dosyası (çalıştırılabilir)
.js - JavaScript dosyası (doğrudan komut çalıştırabilir)
.vbs - VBScript dosyası (doğrudan komut çalıştırabilir)
.wsf - Windows Script File
.bat - Toplu işlem dosyası
.cmd - Komut dosyası
.ps1 - PowerShell betiği
.lnk - Kısayol dosyası (zararlı programları çalıştırabilir)
.zip, .rar, .7z - Sıkıştırılmış arşivler. İçlerinde yukarıdaki zararlı uzantılardan biri olabilir.
.docm, .xlsm, .pptm - Makro içeren Office dosyaları. Makrolar zararlı kod çalıştırabilir.
.iso, .img - Disk imaj dosyaları. İçlerinde zararlı içerik barındırabilirler.

Uzmanlar, kullanıcıların özellikle Office belgelerindeki makrolara karşı dikkatli olmaları gerektiğini vurgulamaktadır. “İçeriği etkinleştir” veya “Makroları etkinleştir” uyarısı gördüğünüzde, kaynağa güvenmiyorsanız asla onaylamayın. Bu, zararlı yazılımların bulaşmasında en yaygın yöntemlerden biridir.

Genişletmek için tıkla ...

• 1. Göndericiyi Doğrulayın:
  * E-posta adresini kopyalayıp arama motorunda aratarak veya ilgili kurumun resmi web sitesinden kontrol ederek doğruluğunu teyit edin.
  * Şirket içi bir e-posta ise, göndericiyle farklı bir iletişim kanalı (örneğin telefon veya anlık mesajlaşma) üzerinden iletişime geçerek teyit alın. “Bu eki sen mi gönderdin?” diye sormaktan çekinmeyin. Bu basit adım, birçok saldırıyı önleyebilir.
  * İş e-postaları için, şirketinizin iç güvenlik yönergelerini takip edin. Birçok şirket, çalışanların beklenmedik e-postaları veya şüpheli ekleri belirli bir protokole göre raporlamasını ister.
  
• 2. Güvenilir ve Güncel Antivirüs Yazılımı Kullanın:
  * Bilgisayarınızda daima güncel bir antivirüs programı bulundurun. Bu programlar, ekleri açmadan önce potansiyel tehditleri tarayabilir ve sizi uyarabilir.
  * Eki bilgisayarınıza kaydettikten sonra, sağ tıklayarak antivirüs programınızla manuel olarak tarama yapın. Çoğu antivirüs yazılımı bu özelliği sunar.
  * Antivirüs yazılımınızın sadece kendisinin güncel olması yetmez, virüs tanımlarının da sürekli güncellendiğinden emin olun. Otomatik güncelleme özelliğini açık tutun.
  
• 3. İşletim Sistemi ve Uygulamaları Güncel Tutun:
  * Saldırganlar genellikle yazılımlardaki güvenlik açıklarını (CVE'ler) kullanarak sistemlere sızarlar. İşletim sisteminizi (Windows, macOS, Linux) ve kullandığınız tüm programları (web tarayıcıları, Office uygulamaları, PDF okuyucular vb.) düzenli olarak güncelleyin.
  * Yazılım güncellemeleri genellikle bilinen güvenlik açıklarını kapatır ve sizi yeni tehditlere karşı korur.
  
• 4. Dosya Uzantılarını Gösterin:
  * Windows varsayılan olarak bilinen dosya uzantılarını gizler. Bu, saldırganların “belge.pdf.exe” gibi dosyaları “belge.pdf” olarak göstermesine olanak tanır. Dosya gezgini ayarlarından “Bilinen dosya türleri için uzantıları gizle” seçeneğini kapatın. Bu sayede dosyanın gerçek uzantısını her zaman görebilirsiniz.
  
• 5. Sanal Ortamda veya Sanal Makinede Açmayı Düşünün (Sandbox):
  * Şüpheli bir eki açmak zorundaysanız, bunu güvenli bir sanal ortamda (sandbox) veya sanal bir makinede (Virtual Machine) yapmayı düşünün. Bu ortamlar, ana işletim sisteminizden izole edildiği için, zararlı yazılım bulaşsa bile gerçek sisteminize zarar veremez.
  * Sandboxie Plus gibi yazılımlar veya Oracle VirtualBox, VMware Workstation Player gibi sanallaştırma araçları bu amaçla kullanılabilir.
  
• 6. Makroları Devre Dışı Bırakın:
  * Office belgeleri (Word, Excel, PowerPoint) içindeki makrolar, genellikle virüslerin yayılmasında kullanılır. Varsayılan olarak makroları devre dışı bırakın ve sadece tamamen güvendiğiniz kaynaklardan gelen belgelerde, gerektiğinde ve çok dikkatli bir şekilde etkinleştirin.
  * Office programlarınızın güvenlik ayarlarında “Tüm makroları bildirimle devre dışı bırak” veya “Tüm makroları devre dışı bırak (imzasız makrolar hariç)” seçeneklerini etkinleştirin.
  
• 7. Güçlü ve Benzersiz Şifreler Kullanın:
  * Siber suçluların elde ettiği bilgiler genellikle diğer hesaplarınıza erişmek için kullanılır. E-posta hesaplarınız ve diğer önemli servisler için güçlü, benzersiz şifreler kullanın ve iki faktörlü kimlik doğrulamayı (2FA/MFA) etkinleştirin. Bir hesabınız ele geçirilse bile diğerleri güvende kalır.
  
• 8. Yedekleme Yapın:
  * En kötü senaryoya karşı hazırlıklı olun. Düzenli olarak önemli dosyalarınızın yedeklerini alın ve bu yedekleri ana sisteminizden ayrı bir yerde (harici disk, bulut depolama) saklayın. Bir fidye yazılımı saldırısı durumunda, dosyalarınızı yedekten geri yükleyebilirsiniz.
  
• 9. Şüpheleniyorsanız Silin ve Raporlayın:
  * Eğer bir e-postadan veya ekten şüpheleniyorsanız, en güvenli yol onu hemen silmektir. Kurumsal bir ortamdaysanız, BT departmanınıza veya güvenlik ekibinize bildirin. Bu, diğer çalışanların da aynı tuzağa düşmesini engelleyebilir.
  * Phishing e-postalarını raporlamak için USOM gibi ulusal siber güvenlik kuruluşlarının veya e-posta servis sağlayıcınızın sunduğu araçları kullanabilirsiniz.