Giriş: Şifrelerin Siber Güvenlikteki Yeri ve Neden Hedef Oldukları
Dijital çağda, çevrimiçi kimliğimizin ve kişisel verilerimizin anahtarı şifrelerimizdir. E-postalarımızdan bankacılık hesaplarımıza, sosyal medya profillerimizden bulut depolama hizmetlerimize kadar her yerde şifreler, dijital varlıklarımızı koruyan ilk savunma hattıdır. Ne yazık ki, bu kritik önem, şifreleri siber suçlular için ana hedef haline getirmektedir. Bilgisayar korsanları, hassas bilgilere erişmek, finansal kazanç elde etmek, kimlik hırsızlığı yapmak veya sistemlere sızmak için sürekli olarak yeni ve karmaşık şifre ele geçirme taktikleri geliştirmektedirler. Bu rehberde, en yaygın şifre ele geçirme yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyecek ve kendinizi bu tehditlere karşı nasıl koruyabileceğinize dair kapsamlı bilgiler sunacağız. Siber güvenlik bilinci, günümüz dünyasında vazgeçilmez bir beceridir ve şifre güvenliği de bu bilincin temelini oluşturur. Kötü niyetli aktörlerin kullandığı teknikleri anlamak, kişisel ve kurumsal dijital varlıklarımızı korumak adına atılacak ilk ve en önemli adımdır.
Yaygın Şifre Ele Geçirme Taktikleri
Şifreler, dijital kilitler gibidir ve siber suçlular bu kilitleri açmak için çeşitli araçlar ve yöntemler kullanır. İşte en sık karşılaşılan ve en etkili şifre ele geçirme taktikleri:
1. Kimlik Avı (Phishing) ve Benzeri Sosyal Mühendislik Saldırıları
Kimlik avı, siber saldırganların en popüler ve genellikle en başarılı yöntemlerinden biridir. Bu yöntemde, saldırganlar kendilerini güvenilir bir kurum (banka, e-ticaret sitesi, devlet kurumu vb.) veya kişi (iş arkadaşı, IT departmanı) olarak gösterirler. Amaçları, kurbanı sahte bir web sitesine yönlendirerek veya e-posta yoluyla kimlik bilgilerini, özellikle de şifrelerini girmeye ikna etmektir. Bir kimlik avı e-postası genellikle aciliyet hissi yaratır veya cazip bir teklif sunar. Örneğin, 'Hesabınız askıya alındı, hemen giriş yapın!' veya 'Ödül kazandınız, bilgilerinizi onaylayın!' gibi başlıklar kullanılabilir. Spear phishing, belirli bir kişiye veya gruba yönelik daha hedeflenmiş bir kimlik avı türüdür ve çok daha ikna edici olabilir. Whaling ise üst düzey yöneticileri hedef alan bir spear phishing türüdür. Bu tür saldırılarda, dikkatli olmak ve her zaman URL'leri kontrol etmek hayati önem taşır. Bir banka sitesinin URL'si 'banka.com' yerine 'banka-guvenlik.xyz' ise, bu açıkça bir aldatmacadır. Phishing.org gibi siteler, bu tür saldırıların örneklerini ve korunma yollarını detaylı olarak açıklar.
2. Kaba Kuvvet (Brute Force) ve Sözlük Saldırıları
Kaba kuvvet saldırıları, bir şifrenin tüm olası kombinasyonlarını sistematik olarak deneyerek şifreyi bulmaya çalışma yöntemidir. Bu, zaman alıcı bir süreç olabilir ancak otomatik araçlar kullanılarak hızlandırılır. Sözlük saldırıları ise kaba kuvvetin bir alt kümesidir; burada saldırganlar, yaygın olarak kullanılan şifreler, adlar, kelimeler ve önceden ele geçirilmiş şifre listeleri gibi önceden hazırlanmış bir kelime listesi (sözlük) kullanır. Bu saldırılar, özellikle zayıf ve tahmin edilebilir şifrelere karşı çok etkilidir. Kullanıcıların '123456', 'password' veya doğum tarihleri gibi kolay şifreler seçmeleri, bu tür saldırıları başarıya ulaştırır. İşte basit bir kaba kuvvet saldırısı mantığını gösteren pseudo-kod örneği:
3. Kimlik Bilgisi Doldurma (Credential Stuffing)
Bu yöntem, büyük ölçekli veri ihlallerinde çalınan kullanıcı adı ve şifre kombinasyonlarının, başka çevrimiçi hizmetlerde denenmesi prensibine dayanır. Eğer bir kullanıcı, aynı e-posta ve şifre kombinasyonunu birden fazla site için kullanıyorsa, siber suçlular bu zayıflıktan faydalanır. Örneğin, bir forumdan sızdırılan şifreler, aynı kullanıcının e-ticaret sitesi veya bankacılık hesabına erişmek için denenebilir. Bu saldırıların başarı oranı, kullanıcıların 'şifre tekrar kullanımı' alışkanlığı nedeniyle şaşırtıcı derecede yüksektir. Have I Been Pwned gibi web siteleri, e-posta adresinizin herhangi bir veri ihlalinde yer alıp almadığını kontrol etmenizi sağlar ve bu tür riskleri anlamanıza yardımcı olur.
4. Sosyal Mühendislik (Social Engineering)
Sosyal mühendislik, insan psikolojisindeki zayıflıkları istismar ederek bilgileri manipüle etme sanatıdır. Siber saldırganlar, kurbanları ikna etmek, korkutmak veya onlara güven aşılamak suretiyle şifrelerini veya diğer hassas bilgilerini ifşa etmelerini sağlar. Bu, telefon aramaları (vishing), SMS mesajları (smishing) veya kişisel iletişim yoluyla yapılabilir. Örneğin, bir saldırgan kendisini bir IT destek uzmanı olarak tanıtıp, 'Sisteminizde bir sorun var, şifrenizi doğrulamanız gerekiyor' diyebilir. Aşağıdaki alıntı, sosyal mühendisliğin temel prensibini özetler:
5. Tuş Kaydediciler (Keyloggers) ve Kötü Amaçlı Yazılımlar (Malware)
Tuş kaydediciler, klavye vuruşlarınızı kaydeden kötü amaçlı yazılımlardır. Bilgisayarınıza bulaştığında, yazdığınız her şeyi, şifreleriniz dahil olmak üzere, saldırgana gönderir. Kötü amaçlı yazılımlar (malware) ise çok daha geniş bir kategoridir ve virüsler, trojanlar, casus yazılımlar ve fidye yazılımları gibi çeşitli tehditleri içerir. Bu yazılımlar, genellikle meşru görünen bir e-posta eki, sahte bir yazılım güncellemesi veya enfekte olmuş bir web sitesi aracılığıyla sisteminize sızar. Bir kez bulaştığında, şifrelerinizi yakalayabilir, tarayıcınızdan kaydedilmiş şifreleri çalabilir veya sisteminize uzaktan erişim sağlayabilirler.
6. Ortadaki Adam (Man-in-the-Middle - MitM) Saldırıları
MitM saldırıları, saldırganın iki iletişim tarafı arasına sızarak, tarafların birbirleriyle doğrudan konuştuklarını düşünmelerini sağlaması ancak aslında tüm trafiğin saldırgan üzerinden geçmesiyle gerçekleşir. Örneğin, halka açık Wi-Fi ağlarında, saldırganlar ağ trafiğini dinleyebilir ve şifreler dahil olmak üzere şifrelenmemiş bilgileri yakalayabilir. SSL/TLS şifrelemesi (HTTPS) bu tür saldırılara karşı koruma sağlar, ancak bazı saldırganlar sahte sertifikalar kullanarak kullanıcıları aldatmaya çalışabilirler. Bu nedenle, web sitesi adreslerinin HTTPS ile başladığından ve kilit simgesinin bulunduğundan emin olmak önemlidir.
7. SQL Enjeksiyonu ve Diğer Teknik Güvenlik Açıkları
SQL Enjeksiyonu, web uygulamalarındaki en kritik güvenlik açıklarından biridir. Saldırganlar, web formları aracılığıyla kötü niyetli SQL kodları enjekte ederek veritabanına erişebilirler. Eğer bir web sitesinin veritabanında kullanıcı şifreleri düz metin olarak veya zayıf bir şekilde hashlenmiş olarak saklanıyorsa, SQL enjeksiyonu ile tüm şifre veritabanı ele geçirilebilir. Benzer şekilde, çapraz site betik çalıştırma (XSS) veya uzaktan kod çalıştırma (RCE) gibi diğer web uygulaması güvenlik açıkları da dolaylı yoldan şifrelerin çalınmasına yol açabilir. Yazılım geliştiricilerin güvenli kodlama pratiklerine uyması ve düzenli güvenlik denetimleri yapması bu tür saldırıları önlemek için kritik öneme sahiptir.
Kendinizi ve Dijital Varlıklarınızı Koruma Yolları
Şifre ele geçirme taktikleri ne kadar karmaşık olursa olsun, doğru önlemlerle kendinizi korumak mümkündür. İşte alabileceğiniz temel önlemler:
Sonuç: Sürekli Tetikte Olmak ve Siber Güvenliği Bir Yaşam Biçimi Haline Getirmek
Şifre ele geçirme taktikleri sürekli gelişirken, kendimizi korumanın en iyi yolu sürekli tetikte olmak ve siber güvenlik bilincini bir yaşam biçimi haline getirmektir. Zayıf şifreler kullanmak, aynı şifreyi birden fazla yerde kullanmak veya kimlik avı tuzaklarına düşmek, dijital kapılarımızı kötü niyetli kişilere ardına kadar açmak anlamına gelir. Güçlü ve benzersiz şifreler, iki faktörlü kimlik doğrulama, şifre yöneticileri ve sürekli eğitim gibi proaktif adımlar, çevrimiçi güvenliğimizi önemli ölçüde artıracaktır. Unutmayın, siber güvenlik bir kerelik bir işlem değil, sürekli devam eden bir süreçtir. Dijital dünyada güvende kalmak için bilgili, dikkatli ve proaktif olmak zorundayız. Bu rehberdeki bilgileri uygulamak, dijital kimliğinizi ve hassas verilerinizi siber tehditlere karşı çok daha dirençli hale getirecektir. Her zaman şüpheci olun, her bağlantıyı iki kez kontrol edin ve güvenlik güncellemelerinizi asla ertelemeyin. Dijital dünyada güvenliğiniz sizin elinizdedir.
Bu makale, şifre ele geçirme taktiklerinin karmaşıklığını ve bireylerin ve kuruluşların kendilerini nasıl koruyabileceklerini anlamalarına yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır. Bilinçli kullanıcılar, siber saldırganların en büyük düşmanıdır.
Dijital çağda, çevrimiçi kimliğimizin ve kişisel verilerimizin anahtarı şifrelerimizdir. E-postalarımızdan bankacılık hesaplarımıza, sosyal medya profillerimizden bulut depolama hizmetlerimize kadar her yerde şifreler, dijital varlıklarımızı koruyan ilk savunma hattıdır. Ne yazık ki, bu kritik önem, şifreleri siber suçlular için ana hedef haline getirmektedir. Bilgisayar korsanları, hassas bilgilere erişmek, finansal kazanç elde etmek, kimlik hırsızlığı yapmak veya sistemlere sızmak için sürekli olarak yeni ve karmaşık şifre ele geçirme taktikleri geliştirmektedirler. Bu rehberde, en yaygın şifre ele geçirme yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyecek ve kendinizi bu tehditlere karşı nasıl koruyabileceğinize dair kapsamlı bilgiler sunacağız. Siber güvenlik bilinci, günümüz dünyasında vazgeçilmez bir beceridir ve şifre güvenliği de bu bilincin temelini oluşturur. Kötü niyetli aktörlerin kullandığı teknikleri anlamak, kişisel ve kurumsal dijital varlıklarımızı korumak adına atılacak ilk ve en önemli adımdır.
Yaygın Şifre Ele Geçirme Taktikleri
Şifreler, dijital kilitler gibidir ve siber suçlular bu kilitleri açmak için çeşitli araçlar ve yöntemler kullanır. İşte en sık karşılaşılan ve en etkili şifre ele geçirme taktikleri:
1. Kimlik Avı (Phishing) ve Benzeri Sosyal Mühendislik Saldırıları
Kimlik avı, siber saldırganların en popüler ve genellikle en başarılı yöntemlerinden biridir. Bu yöntemde, saldırganlar kendilerini güvenilir bir kurum (banka, e-ticaret sitesi, devlet kurumu vb.) veya kişi (iş arkadaşı, IT departmanı) olarak gösterirler. Amaçları, kurbanı sahte bir web sitesine yönlendirerek veya e-posta yoluyla kimlik bilgilerini, özellikle de şifrelerini girmeye ikna etmektir. Bir kimlik avı e-postası genellikle aciliyet hissi yaratır veya cazip bir teklif sunar. Örneğin, 'Hesabınız askıya alındı, hemen giriş yapın!' veya 'Ödül kazandınız, bilgilerinizi onaylayın!' gibi başlıklar kullanılabilir. Spear phishing, belirli bir kişiye veya gruba yönelik daha hedeflenmiş bir kimlik avı türüdür ve çok daha ikna edici olabilir. Whaling ise üst düzey yöneticileri hedef alan bir spear phishing türüdür. Bu tür saldırılarda, dikkatli olmak ve her zaman URL'leri kontrol etmek hayati önem taşır. Bir banka sitesinin URL'si 'banka.com' yerine 'banka-guvenlik.xyz' ise, bu açıkça bir aldatmacadır. Phishing.org gibi siteler, bu tür saldırıların örneklerini ve korunma yollarını detaylı olarak açıklar.
2. Kaba Kuvvet (Brute Force) ve Sözlük Saldırıları
Kaba kuvvet saldırıları, bir şifrenin tüm olası kombinasyonlarını sistematik olarak deneyerek şifreyi bulmaya çalışma yöntemidir. Bu, zaman alıcı bir süreç olabilir ancak otomatik araçlar kullanılarak hızlandırılır. Sözlük saldırıları ise kaba kuvvetin bir alt kümesidir; burada saldırganlar, yaygın olarak kullanılan şifreler, adlar, kelimeler ve önceden ele geçirilmiş şifre listeleri gibi önceden hazırlanmış bir kelime listesi (sözlük) kullanır. Bu saldırılar, özellikle zayıf ve tahmin edilebilir şifrelere karşı çok etkilidir. Kullanıcıların '123456', 'password' veya doğum tarihleri gibi kolay şifreler seçmeleri, bu tür saldırıları başarıya ulaştırır. İşte basit bir kaba kuvvet saldırısı mantığını gösteren pseudo-kod örneği:
Kod:
function brute_force(password_hash, charset):
for each character in charset:
for each character2 in charset:
...
try_password = character + character2 + ...
if hash(try_password) == password_hash:
return try_password
return 'Not found'3. Kimlik Bilgisi Doldurma (Credential Stuffing)
Bu yöntem, büyük ölçekli veri ihlallerinde çalınan kullanıcı adı ve şifre kombinasyonlarının, başka çevrimiçi hizmetlerde denenmesi prensibine dayanır. Eğer bir kullanıcı, aynı e-posta ve şifre kombinasyonunu birden fazla site için kullanıyorsa, siber suçlular bu zayıflıktan faydalanır. Örneğin, bir forumdan sızdırılan şifreler, aynı kullanıcının e-ticaret sitesi veya bankacılık hesabına erişmek için denenebilir. Bu saldırıların başarı oranı, kullanıcıların 'şifre tekrar kullanımı' alışkanlığı nedeniyle şaşırtıcı derecede yüksektir. Have I Been Pwned gibi web siteleri, e-posta adresinizin herhangi bir veri ihlalinde yer alıp almadığını kontrol etmenizi sağlar ve bu tür riskleri anlamanıza yardımcı olur.
4. Sosyal Mühendislik (Social Engineering)
Sosyal mühendislik, insan psikolojisindeki zayıflıkları istismar ederek bilgileri manipüle etme sanatıdır. Siber saldırganlar, kurbanları ikna etmek, korkutmak veya onlara güven aşılamak suretiyle şifrelerini veya diğer hassas bilgilerini ifşa etmelerini sağlar. Bu, telefon aramaları (vishing), SMS mesajları (smishing) veya kişisel iletişim yoluyla yapılabilir. Örneğin, bir saldırgan kendisini bir IT destek uzmanı olarak tanıtıp, 'Sisteminizde bir sorun var, şifrenizi doğrulamanız gerekiyor' diyebilir. Aşağıdaki alıntı, sosyal mühendisliğin temel prensibini özetler:
5. Tuş Kaydediciler (Keyloggers) ve Kötü Amaçlı Yazılımlar (Malware)
Tuş kaydediciler, klavye vuruşlarınızı kaydeden kötü amaçlı yazılımlardır. Bilgisayarınıza bulaştığında, yazdığınız her şeyi, şifreleriniz dahil olmak üzere, saldırgana gönderir. Kötü amaçlı yazılımlar (malware) ise çok daha geniş bir kategoridir ve virüsler, trojanlar, casus yazılımlar ve fidye yazılımları gibi çeşitli tehditleri içerir. Bu yazılımlar, genellikle meşru görünen bir e-posta eki, sahte bir yazılım güncellemesi veya enfekte olmuş bir web sitesi aracılığıyla sisteminize sızar. Bir kez bulaştığında, şifrelerinizi yakalayabilir, tarayıcınızdan kaydedilmiş şifreleri çalabilir veya sisteminize uzaktan erişim sağlayabilirler.
6. Ortadaki Adam (Man-in-the-Middle - MitM) Saldırıları
MitM saldırıları, saldırganın iki iletişim tarafı arasına sızarak, tarafların birbirleriyle doğrudan konuştuklarını düşünmelerini sağlaması ancak aslında tüm trafiğin saldırgan üzerinden geçmesiyle gerçekleşir. Örneğin, halka açık Wi-Fi ağlarında, saldırganlar ağ trafiğini dinleyebilir ve şifreler dahil olmak üzere şifrelenmemiş bilgileri yakalayabilir. SSL/TLS şifrelemesi (HTTPS) bu tür saldırılara karşı koruma sağlar, ancak bazı saldırganlar sahte sertifikalar kullanarak kullanıcıları aldatmaya çalışabilirler. Bu nedenle, web sitesi adreslerinin HTTPS ile başladığından ve kilit simgesinin bulunduğundan emin olmak önemlidir.
7. SQL Enjeksiyonu ve Diğer Teknik Güvenlik Açıkları
SQL Enjeksiyonu, web uygulamalarındaki en kritik güvenlik açıklarından biridir. Saldırganlar, web formları aracılığıyla kötü niyetli SQL kodları enjekte ederek veritabanına erişebilirler. Eğer bir web sitesinin veritabanında kullanıcı şifreleri düz metin olarak veya zayıf bir şekilde hashlenmiş olarak saklanıyorsa, SQL enjeksiyonu ile tüm şifre veritabanı ele geçirilebilir. Benzer şekilde, çapraz site betik çalıştırma (XSS) veya uzaktan kod çalıştırma (RCE) gibi diğer web uygulaması güvenlik açıkları da dolaylı yoldan şifrelerin çalınmasına yol açabilir. Yazılım geliştiricilerin güvenli kodlama pratiklerine uyması ve düzenli güvenlik denetimleri yapması bu tür saldırıları önlemek için kritik öneme sahiptir.
Kendinizi ve Dijital Varlıklarınızı Koruma Yolları
Şifre ele geçirme taktikleri ne kadar karmaşık olursa olsun, doğru önlemlerle kendinizi korumak mümkündür. İşte alabileceğiniz temel önlemler:
- Güçlü ve Benzersiz Şifreler Kullanın: Her hesap için farklı, uzun (en az 12-16 karakter), karmaşık (büyük/küçük harf, sayı, özel karakter içeren) şifreler kullanın. Kişisel bilgilerinizi (doğum tarihi, adınız vb.) içermeyen şifreler tercih edin.
- İki Faktörlü Kimlik Doğrulama (2FA/MFA) Etkinleştirin: Şifreniz ele geçirilse bile, 2FA sayesinde hesabınıza erişim engellenir. En yaygın 2FA türleri şunlardır:
- SMS tabanlı kodlar (güvenliği daha düşüktür)
- Kimlik doğrulayıcı uygulamalar (Google Authenticator, Microsoft Authenticator)
- Fiziksel güvenlik anahtarları (YubiKey)
- Biyometrik doğrulama (parmak izi, yüz tanıma)
- Şifre Yöneticileri Kullanın: LastPass, 1Password, Bitwarden gibi şifre yöneticileri, tüm güçlü ve benzersiz şifrelerinizi güvenli bir şekilde saklar ve sizin için otomatik olarak doldurur. Tek yapmanız gereken ana şifrenizi hatırlamaktır.
- Güvenlik Bilinci ve Eğitim: Siber güvenlik tehditleri hakkında bilgi sahibi olun. Kimlik avı e-postalarını tanıyın, şüpheli bağlantılara tıklamayın, tanımadığınız e-posta eklerini açmayın. 'Önce düşün, sonra tıkla' prensibini benimseyin.
- Yazılımlarınızı ve İşletim Sisteminizi Güncel Tutun: Üreticiler, yazılımlardaki güvenlik açıklarını kapatmak için düzenli güncellemeler yayınlar. Bu güncellemeleri ihmal etmeyin. Güncel bir antivirüs ve antimalware yazılımı kullanın ve düzenli taramalar yapın.
- Herkese Açık Wi-Fi Ağlarında Dikkatli Olun ve VPN Kullanın: Halka açık Wi-Fi ağları genellikle güvenli değildir. Bu ağlarda hassas işlemler yapmaktan kaçının veya bir Sanal Özel Ağ (VPN) kullanarak tüm internet trafiğinizi şifreleyin. Bu, MitM saldırılarına karşı ek bir koruma sağlar.
- Oltalama ve Sahte Bağlantılara Karşı Tetikte Olun: Gelen e-postaların ve SMS'lerin göndericisini ve içeriğini dikkatlice kontrol edin. Bağlantılara tıklamadan önce fareyi üzerine getirerek gerçek URL'yi görün. Resmi sitelere doğrudan tarayıcınızdan gidin, e-postalardaki veya mesajlardaki bağlantıları kullanmayın.
- Düzenli Yedekleme Yapın: Fidye yazılımları veya veri kaybı durumunda, verilerinizi geri yükleyebilmek için düzenli yedeklemeler yapmak kritik öneme sahiptir. Yedeklerinizi güvenli ve çevrimdışı bir yerde saklayın.
- Kişisel Bilgilerinizi Çevrimiçi Paylaşırken Dikkatli Olun: Sosyal medyada veya diğer platformlarda çok fazla kişisel bilgi paylaşmak, sosyal mühendislik saldırılarına davetiye çıkarabilir. Doğum tarihi, evcil hayvan adı, ilk okulunuz gibi bilgiler, şifre sıfırlama sorularında kullanılabilir.
- Güvenilir Güvenlik Yazılımları Kullanın: Bilgisayarınızı ve mobil cihazlarınızı güncel bir antivirüs, antimalware ve güvenlik duvarı yazılımıyla koruyun. Bu yazılımlar, bilinen tehditlere karşı ilk savunma hattınızdır.
Sonuç: Sürekli Tetikte Olmak ve Siber Güvenliği Bir Yaşam Biçimi Haline Getirmek
Şifre ele geçirme taktikleri sürekli gelişirken, kendimizi korumanın en iyi yolu sürekli tetikte olmak ve siber güvenlik bilincini bir yaşam biçimi haline getirmektir. Zayıf şifreler kullanmak, aynı şifreyi birden fazla yerde kullanmak veya kimlik avı tuzaklarına düşmek, dijital kapılarımızı kötü niyetli kişilere ardına kadar açmak anlamına gelir. Güçlü ve benzersiz şifreler, iki faktörlü kimlik doğrulama, şifre yöneticileri ve sürekli eğitim gibi proaktif adımlar, çevrimiçi güvenliğimizi önemli ölçüde artıracaktır. Unutmayın, siber güvenlik bir kerelik bir işlem değil, sürekli devam eden bir süreçtir. Dijital dünyada güvende kalmak için bilgili, dikkatli ve proaktif olmak zorundayız. Bu rehberdeki bilgileri uygulamak, dijital kimliğinizi ve hassas verilerinizi siber tehditlere karşı çok daha dirençli hale getirecektir. Her zaman şüpheci olun, her bağlantıyı iki kez kontrol edin ve güvenlik güncellemelerinizi asla ertelemeyin. Dijital dünyada güvenliğiniz sizin elinizdedir.
Bu makale, şifre ele geçirme taktiklerinin karmaşıklığını ve bireylerin ve kuruluşların kendilerini nasıl koruyabileceklerini anlamalarına yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır. Bilinçli kullanıcılar, siber saldırganların en büyük düşmanıdır.
