Ruby geliştiricileri için farklı projelerde farklı Ruby sürümlerini kullanma ihtiyacı oldukça yaygındır. Belki eski bir proje Ruby 2.7 gerektirirken, yeni bir proje Ruby 3.2 ile çalışmak istiyor olabilir. İşte bu noktada, sisteminizde birden fazla Ruby sürümünü çakışmadan yönetmenizi sağlayan araçlar devreye girer. Bu araçlardan biri de hafif yapısı ve basit kullanımıyla öne çıkan rbenv'dir.

rbenv Nedir ve Neden Kullanmalıyız?

rbenv, Ruby sürümlerini sisteminizde global veya projeye özel olarak belirlemenizi sağlayan bir sürüm yönetim aracıdır. Diğer bazı araçların aksine, kabuk (shell) işlevlerinizi değiştirmeden veya 'hijack' etmeden çalışır. Bunun yerine, Ruby komutlarını yakalayan ve doğru Ruby sürümüne yönlendiren basit 'shim' dosyaları kullanır. Bu minimalist yaklaşım, rbenv'i hızlı ve güvenilir kılar. Sistem Ruby'si üzerinde çalışmaktan kaçınmak ve her projenin kendi bağımlılık setine sahip olmasını sağlamak, rbenv kullanmanın en büyük avantajlarından biridir.

rbenv'in temel felsefesi sadelik ve esnekliktir. Ruby'nin nasıl kurulduğunu veya uygulamanızın bağımlılıklarının nasıl yönetildiğini üstlenmez; sadece doğru Ruby sürümünün kullanılmasını sağlar.

Genişletmek için tıkla ...

Kurulum Öncesi Hazırlıklar

rbenv ve Ruby'yi sorunsuz bir şekilde kurabilmek için bazı temel geliştirme araçlarına ve kütüphanelerine ihtiyacınız olacaktır. Bunlar, Ruby'nin kaynak koddan derlenmesi için gereklidir.

• Linux (Debian/Ubuntu tabanlı):
  
  Kod:

      sudo apt update
      sudo apt install git curl libssl-dev libreadline-dev zlib1g-dev autoconf bison build-essential libyaml-dev libffi-dev libgdbm-dev libncurses5-dev

• macOS (Homebrew ile):
  
  Kod:

      brew install openssl readline libyaml gmp

rbenv Kurulumu

rbenv'i kurmanın iki yaygın yolu vardır: Git ile manuel kurulum ve Homebrew (macOS için).

Git ile Manuel Kurulum (Linux ve macOS için)

Bu yöntem, rbenv'i doğrudan Git deposundan klonlayarak kurarız:


Ardından, rbenv'i kabuğunuza eklemeniz gerekir. Hangi kabuğu kullandığınıza bağlı olarak (`bash`, `zsh` vb.), ilgili yapılandırma dosyasını düzenlemeniz gerekecektir (`~/.bashrc`, `~/.zshrc`).


Değişiklikleri etkinleştirmek için kabuğunuzu yeniden başlatın veya kaynak dosyanızı tekrar yükleyin:


rbenv'in Ruby sürümlerini kurmak için bir eklentiye ihtiyacı vardır: ruby-build. Bu eklenti, farklı Ruby sürümlerinin kaynak koddan derlenmesini kolaylaştırır.


Homebrew ile Kurulum (macOS için)

Homebrew kullanıyorsanız, kurulum çok daha basittir:


Homebrew, rbenv'i zaten doğru yola ekleyecek ve başlatma komutlarını otomatik olarak yapılandıracaktır. Ancak, yine de `eval "$(rbenv init -)"` komutunun kabuk yapılandırma dosyanızda olduğundan emin olmanız önemlidir.

Temel rbenv Kullanımı

Ruby Sürümü Yükleme

Artık rbenv yüklü olduğuna göre, istediğiniz Ruby sürümlerini kurmaya başlayabilirsiniz. Örneğin, Ruby 3.2.2'yi kurmak için:


Bu işlem, internet bağlantınızın hızına ve sisteminizin performansına bağlı olarak biraz zaman alabilir. Ruby'nin kaynak koddan derlenmesini içerir.

Yüklü Ruby Sürümlerini Listeleme

Hangi Ruby sürümlerinin rbenv tarafından yönetildiğini görmek için:


Çıktı, yüklü sürümleri gösterecek ve şu an aktif olanı bir yıldız (*) ile işaretleyecektir.

Global Ruby Sürümünü Ayarlama

Bu komut, sisteminizdeki varsayılan Ruby sürümünü ayarlar. Bu, belirli bir proje dizininde özel bir sürüm belirtilmediğinde kullanılacak sürümdür.


Proje Bazında Ruby Sürümü Ayarlama

Bir projenin belirli bir Ruby sürümünü kullanmasını istiyorsanız, o projenin kök dizinine gidin ve `rbenv local` komutunu kullanın:


Bu komut, projenin dizininde `.ruby-version` adında küçük bir dosya oluşturur. rbenv, bu dosyayı algılayarak o dizine her girdiğinizde belirtilen Ruby sürümünü otomatik olarak etkinleştirir. rbenv'in resmi web sitesi daha fazla detaylı bilgi içerir.

Shim'leri Yenileme

Her yeni Ruby sürümü yüklediğinizde veya `gem install <gem_adı>` ile yürütülebilir bir gem (örneğin `rails`, `bundler`) kurduğunuzda, rbenv'in 'shim' dosyalarını güncellemesi gerekir. Bu, rbenv'in kabuğunuzun doğru Ruby yürütülebilir dosyalarını bulmasını sağlar.


Bu komutu unutmak, yeni yüklenen komutların bulunamamasına yol açabilir. Bu yüzden sıkça kullanmanız gerekebilir.

Mevcut Ruby Sürümünü Kontrol Etme

Şu anki aktif Ruby sürümünüzü kontrol etmek için `ruby -v` veya `rbenv version` kullanabilirsiniz:


Ortak Sorunlar ve İpuçları

• Derleme Hataları: Ruby'nin derlenmesi sırasında
  Kod:

  zlib

  ,
  Kod:

  readline

  ,
  Kod:

  libffi

  veya
  Kod:

  openssl

  gibi kütüphanelerle ilgili hatalar alabilirsiniz. Kurulum öncesi hazırlıklar bölümündeki paketlerin yüklü olduğundan emin olun. Özellikle macOS'ta Homebrew ile OpenSSL'in doğru şekilde bağlantılandığından emin olun.
  
  Kod:

      brew install openssl@1.1 # veya openssl@3
      brew link --force openssl@1.1 # veya openssl@3

  Bazı durumlarda, Ruby'yi derlerken bu kütüphanelerin yolunu belirtmeniz gerekebilir:
  
  Kod:

      RUBY_CONFIGURE_OPTS="--with-openssl-dir=$(brew --prefix openssl@1.1)" rbenv install 2.7.5

• PATH Sorunları: rbenv komutları çalışmıyorsa veya `ruby -v` sistem Ruby'sini gösteriyorsa, `eval "$(rbenv init -)"` komutunun kabuk başlatma dosyanızda (örn. `.bashrc`, `.zshrc`) olduğundan ve doğru şekilde kaynaklandığından emin olun.
• Gem Yolu Sorunları:
  Kod:

  gem install

  ile kurduğunuz gem'lerin komutları çalışmıyorsa, büyük ihtimalle
  Kod:

  rbenv rehash

  yapmayı unuttunuz demektir.

Ruby Sürümü Kaldırma

Belirli bir Ruby sürümünü kaldırmak isterseniz:


Bu komut, belirtilen Ruby sürümünü ve onunla ilişkili tüm gem'leri sisteminizden kaldırır.

rbenv'i Tamamen Kaldırma

rbenv'i sisteminizden tamamen kaldırmak isterseniz, aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

• Kabuk yapılandırma dosyanızdan (`.bashrc`, `.zshrc`) rbenv ile ilgili tüm satırları kaldırın.
• rbenv dizinini ve tüm Ruby sürümlerini silin:
  
  Kod:

      rm -rf ~/.rbenv

• Kod:

  ~/.rbenv

  dizininin
  Kod:

  PATH

  değişkeninizden kaldırıldığından emin olun.

Sonuç

rbenv, Ruby geliştirme ortamınızı düzenli ve esnek tutmak için mükemmel bir araçtır. Farklı projeler arasında geçiş yaparken veya eski projeleri sürdürürken size büyük kolaylık sağlar. Minimalist yapısı ve kabuğunuzu devralmayan çalışma prensibi ile birçok geliştiricinin favorisi haline gelmiştir. Bu rehber ile rbenv'i kurup temel komutlarını kullanarak Ruby sürümlerini başarıyla yönetebileceğinizi umuyoruz. Unutmayın, herhangi bir sorunla karşılaştığınızda rbenv GitHub Wiki sayfası veya çevrimiçi geliştirici forumları harika kaynaklardır. Mutlu kodlamalar!

Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için resmi Ruby web sitesini ziyaret edebilirsiniz.