Node.js Nedir? Backend Geliştirmeye Başlangıç ve Temel Kavramlar Rehberi

LydexCoding · 8 Ağu 2025

Node.js Nedir?

Node.js, Google Chrome'un V8 JavaScript motoru üzerine kurulu, sunucu tarafında JavaScript çalıştırmamızı sağlayan açık kaynaklı, çapraz platform bir çalışma zamanı ortamıdır. Geleneksel olarak tarayıcılarda çalışan JavaScript'i, web sunucuları, masaüstü uygulamaları ve mobil uygulamalar gibi farklı alanlarda kullanmamıza olanak tanır.

Neden Node.js Kullanılmalı?

Node.js, özellikle yüksek performans gerektiren, ölçeklenebilir ağ uygulamaları geliştirmek için tasarlanmıştır. Asenkron ve olay tabanlı yapısı sayesinde, I/O operasyonlarında (veritabanı sorguları, dosya okuma/yazma, ağ istekleri) bloklama yapmaz, bu da aynı anda binlerce bağlantıyı sorunsuz bir şekilde yönetebilmesine olanak tanır.

Temel Özellikleri:

Asenkron ve Olay Tabanlı: Non-blocking I/O (Giriş/Çıkış) modelini benimser, bu sayede işlemler birbirini beklemez.
Tek İş Parçacığı (Single-Threaded): Olay döngüsü (Event Loop) sayesinde eşzamanlılığı verimli bir şekilde yönetir.
Çok Hızlı: Google V8 motoru, JavaScript kodunu doğrudan makine koduna derleyerek hızlı çalışma performansı sunar.
NPM (Node Package Manager): Geliştiricilerin projelerinde kullanabileceği milyonlarca açık kaynak paket içeren devasa bir ekosisteme sahiptir.
Çapraz Platform: Windows, macOS ve Linux gibi farklı işletim sistemleri üzerinde sorunsuz çalışır.

Node.js'in Kullanım Alanları (Backend Geliştirme):

API'ler (RESTful/GraphQL): Hızlı ve ölçeklenebilir web servisleri ve API'ler oluşturmak için idealdir.
Gerçek Zamanlı Uygulamalar: Sohbet uygulamaları, anlık bildirim sistemleri, online oyunlar gibi WebSocket tabanlı uygulamalar için tercih edilir.
Mikroservisler: Büyük uygulamaları daha küçük, bağımsız ve yönetilebilir servisler halinde parçalamak için kullanılır.
Veri Akışı Uygulamaları: Büyük verilerin işlenmesi, aktarılması veya dosya yükleme/indirme işlemleri gerektiren durumlar.

Node.js ile Başlangıç:

Node.js'i kullanmaya başlamak oldukça kolaydır. Resmi web sitesinden (https://nodejs.org/) indirip kurduktan sonra, terminalinizde basit bir HTTP sunucusu oluşturarak ilk adımınızı atabilirsiniz:

Kod:

const http = require('http');

const hostname = '127.0.0.1';
const port = 3000;

const server = http.createServer((req, res) => {
  res.statusCode = 200;
  res.setHeader('Content-Type', 'text/plain');
  res.end('Merhaba Dunya!\n');
});

server.listen(port, hostname, () => {
  console.log(`Sunucu http://${hostname}:${port}/ adresinde calisiyor.`);
});

Bu kodu bir dosyaya kaydedip (örneğin app.js), terminalden node app.js komutunu çalıştırarak sunucuyu başlatabilirsiniz. Tarayıcınızdan http://127.0.0.1:3000 adresine gittiğinizde "Merhaba Dunya!" mesajını göreceksiniz.

Sonuç:

Node.js, modern backend geliştirme dünyasında güçlü ve esnek bir araçtır. JavaScript bilginizi sunucu tarafına taşımak ve performanslı uygulamalar geliştirmek istiyorsanız, Node.js öğrenmek kariyeriniz için önemli bir adım olacaktır. Geniş topluluğu ve zengin paket ekosistemi sayesinde karşılaşabileceğiniz çoğu soruna çözüm bulmanız kolaydır.

Daha fazla bilgi ve kaynak için https://nodejs.org/en/docs/ adresini ziyaret edebilirsiniz.