MongoDB Temelleri: NoSQL Veritabanlarına Kapsamlı Bir Giriş

LydexCoding · 8 Ağu 2025

NoSQL Veritabanları Nedir?

Geleneksel ilişkisel veritabanları (SQL), yapılandırılmış veriler için güçlü ve güvenilir çözümler sunarken, modern uygulamaların ihtiyaçları (büyük veri, ölçeklenebilirlik, esneklik) bazen farklı yaklaşımları gerektirir. İşte bu noktada NoSQL (Not Only SQL) veritabanları devreye girer. NoSQL veritabanları, ilişkisel olmayan yapıları sayesinde yüksek ölçeklenebilirlik, esneklik ve hızlı geliştirme imkanları sunar.

Başlıca NoSQL veritabanı türleri şunlardır:

Doküman Tabanlı Veritabanları (örn. MongoDB)
Anahtar-Değer Veritabanları (örn. Redis, DynamoDB)
Sütun Tabanlı Veritabanları (örn. Cassandra, HBase)
Graf Veritabanları (örn. Neo4j)

MongoDB'ye Giriş

MongoDB, en popüler doküman tabanlı NoSQL veritabanlarından biridir. Verileri esnek, JSON benzeri dokümanlar olarak depolar. Bu yapı, geliştiricilerin uygulamalarında kullandıkları nesne modelleriyle doğrudan eşleştiği için oldukça sezgiseldir.

Neden MongoDB?

* Esneklik: Şema gerektirmemesi (schemaless) sayesinde veri yapısı zamanla kolayca değiştirilebilir.
* Ölçeklenebilirlik: Sharding özelliği ile yatayda kolayca ölçeklenebilir.
* Yüksek Performans: Verilerin disk üzerinde optimize edilmiş depolanması ve indeksleme yetenekleri ile hızlı okuma/yazma işlemleri sunar.
* Zengin Sorgu Dili: Güçlü ve esnek bir sorgu diline sahiptir.

Temel MongoDB Kavramları

1. Dokümanlar (Documents):
MongoDB'de bir kayda doküman denir. Dokümanlar, JSON formatına benzeyen BSON (Binary JSON) formatında depolanır. Örnek bir doküman:

Kod:

{
  "_id": ObjectId("65e0a7f2a1b2c3d4e5f6a7b8"),
  "ad": "Ali",
  "soyad": "Yılmaz",
  "yas": 30,
  "adres": {
    "sokak": "Ana Cadde",
    "no": 123,
    "sehir": "Ankara"
  },
  "hobiler": ["okuma", "yürüyüş", "kodlama"]
}

2. Koleksiyonlar (Collections):
Dokümanlar, ilişkisel veritabanlarındaki tablolara benzer şekilde koleksiyonlarda gruplandırılır. Bir koleksiyon, farklı şemalara sahip dokümanları içerebilir, bu da MongoDB'nin esnekliğini vurgular.

3. Veritabanları (Databases):
Koleksiyonlar mantıksal olarak veritabanları içinde düzenlenir. Bir MongoDB sunucusu birden fazla veritabanı barındırabilir.

MongoDB Temel Operasyonları (CRUD)

MongoDB'de veri üzerinde temel dört işlem (Create, Read, Update, Delete) kolayca gerçekleştirilebilir:

* Oluşturma (Create):

Kod:

db.kullanicilar.insertOne({ ad: "Ayşe", soyad: "Can" })

* Okuma (Read):

Kod:

db.kullanicilar.find({ yas: { $gte: 25 } })

* Güncelleme (Update):

Kod:

db.kullanicilar.updateOne({ ad: "Ali" }, { $set: { yas: 31 } })

* Silme (Delete):

Kod:

db.kullanicilar.deleteOne({ ad: "Ayşe" })

Sonuç

MongoDB, modern web uygulamaları, mobil uygulamalar, içerik yönetim sistemleri ve gerçek zamanlı analizler gibi birçok senaryo için güçlü ve esnek bir seçenektir. NoSQL dünyasına adım atmak isteyen geliştiriciler için harika bir başlangıç noktasıdır. Daha fazla bilgi için MongoDB'nin resmi dokümantasyonunu ziyaret edebilirsiniz: https://docs.mongodb.com/