• Çekirdek Sayısı (CUDA Çekirdekleri / Stream İşlemcileri): Nvidia kartlarda CUDA çekirdekleri, AMD kartlarda ise Stream İşlemcileri olarak adlandırılan bu birimler, GPU'nun paralel işlem yeteneğini temsil eder. Ne kadar çok çekirdek varsa, GPU aynı anda o kadar fazla hesaplama yapabilir, bu da daha yüksek performans anlamına gelir. Modern GPU'lar binlerce bu tür çekirdeğe sahiptir ve bu, özellikle oyunlarda ve profesyonel uygulamalarda kritik bir faktördür.
• Saat Hızları (Temel Saat / Artırılmış Saat): GPU'nun işlem yaptığı hız, megahertz (MHz) cinsinden ifade edilir. Temel saat hızı, kartın garanti edilen minimum çalışma hızı iken, artırılmış (boost) saat hızı, termal ve güç limitleri izin verdiği sürece kartın ulaşabileceği maksimum hızı gösterir. Daha yüksek saat hızları, genellikle daha fazla işlem gücü demektir. Ancak, sadece saat hızlarına bakmak yanıltıcı olabilir; mimari farklılıkları büyük rol oynar.
• Bellek (VRAM) Miktarı ve Hızı (GDDR5, GDDR6, GDDR6X, HBM): Ekran kartınızın kendi belleği (Video RAM veya VRAM), dokular, modeller ve diğer grafik verileri için kullanılır. Yüksek çözünürlüklerde veya detaylı grafik ayarlarında oyun oynarken daha fazla VRAM'e ihtiyaç duyulur. VRAM'in miktarı kadar, türü (GDDR5, GDDR6, GDDR6X, HBM) ve hızı da önemlidir. GDDR6X gibi yeni nesil bellekler, çok daha yüksek bant genişliği sunarak GPU'nun verilere daha hızlı erişmesini sağlar. Yetersiz VRAM, özellikle yüksek çözünürlüklerde takılmalara (stuttering) ve düşük kare hızlarına yol açabilir.
• Bellek Arayüzü Genişliği (Bit): VRAM ile GPU arasındaki veri yolu genişliğini belirler. Örneğin, 256-bit veya 384-bit gibi değerler, her döngüde ne kadar veri aktarılabileceğini gösterir. Daha geniş bir arayüz, daha yüksek bellek bant genişliği anlamına gelir ki bu da özellikle yüksek çözünürlüklü ve detaylı sahnelerde GPU'nun darboğaz yaşamasını engeller.
• Mimari (Nvidia Ampere, AMD RDNA 3, Intel Arc Xe HPG): GPU'nun temel tasarımı ve işlem birimlerinin düzeni, mimarisini oluşturur. Her yeni mimari nesli, genellikle çekirdek başına performansta, güç verimliliğinde ve yeni teknolojilerin (örneğin Işın İzleme - Ray Tracing veya yapay zeka hızlandırması) desteklenmesinde önemli iyileştirmeler sunar. Mimariler arasındaki farklar, benzer teknik özelliklere sahip kartların bile performanslarının önemli ölçüde değişmesine neden olabilir.
• TDP (Termal Tasarım Gücü): Ekran kartının maksimum güç tüketimini ve buna bağlı olarak ürettiği ısı miktarını gösteren bir değerdir. Daha yüksek TDP'ye sahip kartlar genellikle daha fazla güç tüketir ve daha fazla ısı üretir, ancak aynı zamanda daha yüksek performans potansiyeline de sahip olabilirler. İyi bir soğutma sistemi, kartın TDP değerlerine uygun olarak performansını sürdürebilmesi için kritik öneme sahiptir.

• Sentetik Testler: 3DMark (Time Spy, Port Royal), Superposition Benchmark, FurMark gibi programlar, oyunlardan bağımsız, kontrol edilebilir ve tekrarlanabilir test senaryoları sunar. Bu testler, GPU'nuzun ham gücünü ve belirli teknolojilerdeki (örneğin Ray Tracing) yeteneğini ölçmek için idealdir. Elde edilen puanlar, farklı kartları doğrudan kıyaslamanıza olanak tanır.
• Oyun Testleri: Gerçek oyun içi performans, bir ekran kartının günlük kullanım senaryosunda ne kadar iyi olduğunu gösterir. Farklı çözünürlüklerde (1080p, 1440p, 4K) ve farklı grafik ayarlarında (yüksek, ultra) popüler oyunlarda alınan ortalama kare hızları (FPS), kartın oyun performansının en net göstergesidir. Oyun incelemeleri ve YouTube'daki performans videoları, bu konuda zengin kaynaklardır.
• Profesyonel Uygulamalar: Eğer ekran kartınızı sadece oyun oynamak için değil, aynı zamanda video düzenleme (Adobe Premiere Pro), 3D modelleme (Blender, Autodesk Maya), CAD (AutoCAD) veya makine öğrenimi gibi profesyonel işler için kullanıyorsanız, bu uygulamalara özel benchmarklar veya gerçek iş yükü testleri çok daha anlamlı olacaktır. Örneğin, Blender'ın kendi benchmark aracı veya DaVinci Resolve'daki render süreleri, kartın bu alandaki yeteneğini ortaya koyar.

• İşlemci (CPU): Özellikle düşük çözünürlüklerde veya yüksek kare hızları hedeflendiğinde, işlemci ekran kartına yeterli veri sağlayamazsa "darboğaz" oluşabilir. Bu durumda ekran kartı tam kapasiteyle çalışamaz ve performansı düşer. Güçlü bir ekran kartı, güçlü bir işlemciyle eşleştirilmelidir.
• RAM (Sistem Belleği): Yeterli miktarda (genellikle en az 16GB) ve hızlı (3200MHz ve üzeri) sistem belleği, CPU'nun verilere hızlı erişmesini sağlayarak ekran kartının beslenmesine yardımcı olur. Özellikle çoklu görevler ve bazı oyunlar için RAM hızı ve miktarı önemlidir.
• Depolama (SSD/NVMe): Oyunların yükleme süreleri veya büyük dosyaların işlenmesi doğrudan depolama hızına bağlıdır. NVMe SSD'ler, SATA SSD'lerden ve geleneksel HDD'lerden çok daha hızlıdır. Bu durum doğrudan GPU performansını etkilemese de, genel sistem akıcılığına ve kullanıcı deneyimine büyük katkı sağlar.
• Sürücüler (Drivers): Ekran kartı üreticilerinin (Nvidia, AMD, Intel) düzenli olarak yayınladığı sürücü güncellemeleri, performans artışları, hata düzeltmeleri ve yeni oyun optimizasyonları içerir. Güncel sürücüleri kullanmak, ekran kartınızın tam potansiyelini kullanması için hayati önem taşır. Eski veya bozuk sürücüler performansı ciddi şekilde düşürebilir.
• Soğutma ve Güç Kaynağı: Ekran kartınız aşırı ısındığında, kendini korumak için performansını düşürebilir (thermal throttling). Yeterli ve etkili bir kasa içi hava akışı ile birlikte kaliteli bir CPU soğutucusu ve ekran kartının kendi soğutma çözümü önemlidir. Aynı zamanda, sistemin tüm bileşenlerine yeterli ve stabil güç sağlayacak kaliteli bir güç kaynağı (PSU) şarttır. Düşük kaliteli veya yetersiz bir PSU, sistem kararsızlıklarına ve performans düşüşlerine yol açabilir.
• Oyun/Uygulama Optimizasyonu: Bir oyunun veya uygulamanın ne kadar iyi optimize edildiği, ekran kartınızın performansını doğrudan etkiler. Kötü optimize edilmiş bir oyun, çok güçlü bir sistemde bile düşük performans gösterebilir.

• Benchmark Programları: 3DMark, Unigine Superposition gibi programları indirip çalıştırarak kartınızın performans puanlarını elde edebilirsiniz. Bu puanları online veritabanlarındaki diğer kartlarla kıyaslayarak kendi kartınızın sıralamasını görebilirsiniz.
• Oyun İçi FPS Monitörleri: MSI Afterburner (RivaTuner Statistics Server ile), Nvidia GeForce Experience (performans kaplaması) veya AMD Adrenalin yazılımı, oyun oynarken anlık kare hızınızı, GPU kullanımınızı, sıcaklığınızı ve VRAM kullanımınızı gösterir. Bu, oyun içi performansınızı gerçek zamanlı olarak takip etmenizi sağlar.
• Online Kıyaslama Siteleri: TechPowerUp GPU Database, AnandTech, Gamer's Nexus gibi siteler, detaylı incelemeler ve kapsamlı kıyaslama tabloları sunar. TechPowerUp'ın GPU veritabanı, teknik özellikler ve performans değerleri için harika bir kaynaktır. UserBenchmark gibi siteler de kullanıcıların kendi sistemlerini kıyaslamalarına olanak tanır, ancak bazen metodolojileri tartışmalı olabilmektedir, bu yüzden dikkatli kullanılmalıdır.

"Yeni nesil bir oyun için sistemini yükseltmeyi düşünen Ali, elindeki eski GTX 1080 Ti ile yeni nesil RTX 4070 Ti arasındaki farkı merak ediyor. Önce 3DMark Time Spy testini çalıştırıyor ve 1080 Ti'ın yaklaşık 9000 puan aldığını görüyor. Ardından bir arkadaşının RTX 4070 Ti'ının aynı testte 18000 puanın üzerinde skor yaptığını öğreniyor. Bu sentetik test farkı, yeni kartın yaklaşık iki kat daha güçlü olduğunu gösteriyor. Ancak gerçek oyun performansını görmek için Cyberpunk 2077'yi 1440p çözünürlükte, 'Ultra' ayarlarda ve Ray Tracing açıkken deniyor. GTX 1080 Ti'ın 30-35 FPS civarında kaldığını görürken, RTX 4070 Ti'ın DLSS ile birlikte 70-80 FPS bandına ulaştığını gözlemliyor. Bu da, sadece ham güç değil, aynı zamanda yeni teknolojilerin (DLSS) de performans denkleminde ne kadar büyük bir rol oynadığını ortaya koyuyor."

Genişletmek için tıkla ...

// Örnek bir GPU Benchmark Fonksiyonu (Basitleştirilmiş Pseudocode)
function perform_gpu_benchmark(gpu_adi, cozunurluk, grafik_ayarlari) {
    console.log(`\\n${gpu_adi} için ${cozunurluk} çözünürlükte benchmark başlatılıyor...`);
    let toplam_kare_sayisi = 0;
    let test_suresi_saniye = 60; // 60 saniye test
    let anlik_fps_dizisi = [];

    for (let i = 0; i < test_suresi_saniye; i++) {
        // Gerçek bir senaryoda burada karmaşık grafik hesaplamaları yapılır
        // Anlık FPS simülasyonu
        let anlik_fps = Math.floor(Math.random() * (120 - 40 + 1)) + 40; // 40-120 FPS arası rastgele
        anlik_fps_dizisi.push(anlik_fps);
        toplam_kare_sayisi += anlik_fps;
        console.log(`Saniye ${i+1}: ${anlik_fps} FPS`);
    }

    let ortalama_fps = toplam_kare_sayisi / test_suresi_saniye;
    let max_fps = Math.max(...anlik_fps_dizisi);
    let min_fps = Math.min(...anlik_fps_dizisi);

    console.log(`\\n--- Benchmark Sonuçları ---`);
    console.log(`Test Edilen GPU: ${gpu_adi}`);
    console.log(`Çözünürlük: ${cozunurluk}, Ayarlar: ${grafik_ayarlari}`);
    console.log(`Ortalama FPS: ${ortalama_fps.toFixed(2)}`);
    console.log(`Maksimum FPS: ${max_fps}`);
    console.log(`Minimum FPS: ${min_fps}`);
    console.log(`\\nBenchmark tamamlandı.`);

    return {
        ortalama_fps: ortalama_fps.toFixed(2),
        maksimum_fps: max_fps,
        minimum_fps: min_fps,
        test_detaylari: {
            cozunurluk: cozunurluk,
            ayarlar: grafik_ayarlari
        }
    };
}

// Örnek Kullanım:
// let rtx4080_sonuc = perform_gpu_benchmark("Nvidia RTX 4080", "4K", "Ultra");
// let rx7900xtx_sonuc = perform_gpu_benchmark("AMD RX 7900 XTX", "4K", "Ultra");