Arduino ile Çeşitli Sensörlerden Veri Okuma ve Kullanma Rehberi

uslame · 15 Ağu 2025

Arduino, fiziksel dünyayı algılamamızı ve onunla etkileşim kurmamızı sağlayan popüler bir mikrodenetleyici platformudur. Bu platformun en güçlü yönlerinden biri, çeşitli sensörler aracılığıyla çevremizdeki verileri okuyabilme yeteneğidir. Sensörler, ışık, sıcaklık, nem, mesafe, hareket gibi fiziksel nicelikleri elektriksel sinyallere dönüştüren cihazlardır. Bu sinyaller, Arduino tarafından işlenerek anlamlı verilere dönüştürülür ve projelerimizde kullanılabilir hale gelir.

Sensör okuma süreci, temel olarak sensörden gelen analog veya dijital sinyallerin Arduino'nun ilgili pinlerine bağlanması ve ardından bu sinyallerin Arduino IDE'si kullanılarak yazılan kod aracılığıyla yorumlanması prensibine dayanır. Analog sensörler, sürekli değişen bir voltaj çıkışı sağlarken (örneğin LDR - ışık sensörü), dijital sensörler ise belirli bir eşik değerinin altında veya üstünde ikili (0 veya 1) sinyaller üretir (örneğin PIR hareket sensörü). Bazı dijital sensörler ise I2C veya SPI gibi protokoller üzerinden daha karmaşık veri paketleri gönderir. Sensörlerin doğru bir şekilde okunması, projenizin güvenilirliği ve işlevselliği için kritik öneme sahiptir.

Arduino ile sensör okumaya başlamak için ihtiyacınız olan temel bileşenler şunlardır:

Bir adet Arduino kartı (Uno, Nano, Mega vb.)
Çeşitli sensörler (projelerinize göre seçilir)
Bağlantı kabloları (jumper kablolar)
Breadboard (devreleri geçici olarak kurmak için)
Gerekliyse dirençler veya diğer pasif bileşenler

Her sensörün kendine özgü bir çalışma prensibi ve bağlantı şeması vardır. Sensörün veri sayfasına (datasheet) bakmak, doğru bağlantıları kurmak ve sensörden gelen verileri doğru yorumlamak için hayati öneme sahiptir. Genellikle, sensörler VCC (güç), GND (toprak) ve bir veya daha fazla sinyal pinine sahiptir.

Örnek 1: DHT11/DHT22 Sıcaklık ve Nem Sensörü Okuma
DHT11 ve DHT22, ortamın sıcaklığını ve nemini ölçebilen popüler dijital sensörlerdir. DHT22, DHT11'e göre daha hassas ve daha geniş bir ölçüm aralığına sahiptir. Bu sensörlerin kullanımı genellikle bir kütüphane gerektirir. "Adafruit DHT Unified Sensor" veya "DHT sensor library" gibi kütüphaneleri Arduino IDE'sinin Kütüphane Yöneticisi'nden kolayca kurabilirsiniz.

Bağlantı Şeması:

DHT sensörünün VCC pini -> Arduino 5V
DHT sensörünün GND pini -> Arduino GND
DHT sensörünün DATA pini -> Arduino dijital bir pin (örneğin D2)
Bazı DHT sensör modüllerinde veri pini ile VCC arasına 10K Ohm'luk bir pull-up direnci bağlanması gerekebilir. Modül kullanıyorsanız bu direnç genellikle dahili olarak bulunur.

Kod:

#include "DHT.h" // DHT kütüphanesini dahil et

#define DHTPIN 2    // DHT veri pinini D2'ye bağladık
#define DHTTYPE DHT11 // Kullandığımız sensör tipi (DHT11 veya DHT22)

DHT dht(DHTPIN, DHTTYPE); // DHT nesnesi oluştur

void setup() {
  Serial.begin(9600); // Seri iletişimi başlat
  Serial.println(F("DHT11 Sıcaklık ve Nem Sensör Testi!"));
  dht.begin(); // DHT sensörünü başlat
}

void loop() {
  // Her 2 saniyede bir okuma yapıyoruz (sensörün minimum okuma aralığına dikkat!)
  delay(2000);

  // Nem ve sıcaklık değerlerini oku
  float h = dht.readHumidity();
  float t = dht.readTemperature();
  float f = dht.readTemperature(true); // Fahrenhayt için

  // Okuma hatalarını kontrol et
  if (isnan(h) || isnan(t) || isnan(f)) {
    Serial.println(F("DHT sensöründen okuma yapılamadı!"));
    return;
  }

  // Celcius ve Fahrenhayt değerlerini hesapla
  float hic = dht.computeHeatIndex(t, h, false); // Celcius
  float hif = dht.computeHeatIndex(f, h, true); // Fahrenhayt

  Serial.print(F("Nem: "));
  Serial.print(h);
  Serial.print(F("%  Sıcaklık: "));
  Serial.print(t);
  Serial.print(F("°C "));
  Serial.print(f);
  Serial.print(F("°F  Isı Endeksi: "));
  Serial.print(hic);
  Serial.print(F("°C "));
  Serial.print(hif);
  Serial.println(F("°F"));
}

Bu kod, DHT sensöründen nem ve sıcaklık verilerini okur ve bunları Seri Monitör'e yazdırır. Okuma başarısız olursa hata mesajı verir. delay(2000); komutu, sensörün minimum okuma aralığına uyum sağlamak için önemlidir.

Örnek 2: LDR (Işık Bağımlı Direnç) ile Ortam Işığı Algılama
LDR, üzerine düşen ışık miktarına göre direnci değişen bir pasif sensördür. Karanlıkta direnci yüksek, aydınlıkta ise düşüktür. Arduino'nun analog pinleri ile birlikte bir gerilim bölücü devresi kurularak LDR'den gelen analog sinyal okunabilir.

Bağlantı Şeması:

Arduino 5V -> LDR'nin bir ucu
LDR'nin diğer ucu -> 10K Ohm direncin bir ucu
10K Ohm direncin diğer ucu -> Arduino GND
LDR ile 10K Ohm direncin birleştiği nokta -> Arduino Analog Pin (örneğin A0)

Kod:

const int ldrPin = A0; // LDR'yi A0 analog pinine bağladık

void setup() {
  Serial.begin(9600); // Seri iletişimi başlat
  Serial.println(F("LDR Işık Sensör Testi!"));
}

void loop() {
  int ldrValue = analogRead(ldrPin); // LDR'den gelen analog değeri oku (0-1023 arası)

  Serial.print(F("LDR Değeri: "));
  Serial.println(ldrValue);

  // Değere göre bir ışık seviyesi yorumu yapabiliriz
  if (ldrValue < 100) {
    Serial.println(F("Ortam çok karanlık."));
  } else if (ldrValue < 400) {
    Serial.println(F("Ortam loş."));
  } else if (ldrValue < 700) {
    Serial.println(F("Ortam orta aydınlık."));
  } else {
    Serial.println(F("Ortam çok aydınlık."));
  }

  delay(100); // Okumalar arasında kısa bir gecikme
}

Bu kod, LDR'den gelen analog değeri okur ve 0-1023 arasında bir sayı olarak Seri Monitör'e yazdırır. Ayrıca, okunan değere göre ortamın ışık seviyesi hakkında basit bir yorum yapar. analogRead() fonksiyonu, analog pinlerden gelen voltajı dijital bir değere dönüştürür.

Örnek 3: HC-SR04 Ultrasonik Mesafe Sensörü ile Mesafe Ölçümü
HC-SR04, ses dalgalarını kullanarak mesafeyi ölçen bir sensördür. Bir Trig (tetikleme) pini ve bir Echo (yankı) pini bulunur. Trig pinine kısa bir sinyal gönderildiğinde sensör ses dalgaları yayar ve bu dalgalar bir engele çarpıp geri döndüğünde Echo pininden bir sinyal alınır. Bu sinyalin süresi ölçülerek mesafe hesaplanır.

Bağlantı Şeması:

HC-SR04 VCC -> Arduino 5V
HC-SR04 GND -> Arduino GND
HC-SR04 Trig -> Arduino Dijital Pin (örneğin D9)
HC-SR04 Echo -> Arduino Dijital Pin (örneğin D10)

Kod:

const int trigPin = 9; // Tetikleme pini
const int echoPin = 10; // Yankı pini

void setup() {
  Serial.begin(9600);
  pinMode(trigPin, OUTPUT); // Trig pinini çıkış olarak ayarla
  pinMode(echoPin, INPUT); // Echo pinini giriş olarak ayarla
  Serial.println(F("HC-SR04 Mesafe Sensör Testi!"));
}

void loop() {
  // Tetikleme pinini düşük seviyeye çek ve kısa bir süre bekle
  digitalWrite(trigPin, LOW);
  delayMicroseconds(2);

  // Tetikleme pinini yüksek seviyeye çek (10 mikrosaniye)
  digitalWrite(trigPin, HIGH);
  delayMicroseconds(10);
  digitalWrite(trigPin, LOW);

  // Yankı sinyalinin süresini ölç
  long duration = pulseIn(echoPin, HIGH); // Sinyal süresi mikrosaniye cinsinden

  // Mesafeyi hesapla (ses hızı: 343 metre/saniye veya 0.0343 cm/mikrosaniye)
  // Süre gidiş-dönüş olduğu için ikiye bölüyoruz
  float distanceCm = duration * 0.0343 / 2;
  float distanceInch = distanceCm / 2.54;

  Serial.print(F("Mesafe: "));
  Serial.print(distanceCm);
  Serial.print(F(" cm / "));
  Serial.print(distanceInch);
  Serial.println(F(" inç"));

  delay(100); // Okumalar arasında kısa bir gecikme
}

Bu kod, HC-SR04 sensörünü kullanarak nesnelerin mesafesini santimetre ve inç cinsinden ölçer ve Seri Monitör'e yazdırır. pulseIn() fonksiyonu, bir pindeki sinyalin yüksek veya düşük olduğu süreyi ölçmek için kullanılır. Unutmayın ki ultrasonik sensörler belirli bir minimum ve maksimum mesafe aralığında doğru sonuçlar verir.

"Arduino ile sensör verilerini okumak, projelerinize çevresel farkındalık kazandırmanın ve akıllı sistemler oluşturmanın temelidir. Doğru sensör seçimi, dikkatli bağlantı ve temiz kodlama ile hayal gücünüzü gerçeğe dönüştürebilirsiniz."

Sensör verilerini okuduktan sonra bu verileri farklı amaçlar için kullanabilirsiniz:

Seri Monitör üzerinden anlık izleme.
LCD ekran veya OLED ekran gibi harici bir ekranda gösterme.
Blink, Buzzer gibi aktüatörleri tetikleme (örneğin belirli bir sıcaklık eşiği aşıldığında fan çalıştırma).
Verileri SD karta kaydetme veya Wi-Fi/Ethernet modülleri ile buluta gönderme (IoT uygulamaları).
Motorları veya diğer robotik bileşenleri kontrol etmek.

Sensör kalibrasyonu, özellikle analog sensörlerde doğru ve güvenilir veri elde etmek için önemlidir. Sensörünüzden aldığınız ham değerleri, bilinen referans değerleriyle karşılaştırarak bir dönüşüm formülü veya look-up tablosu oluşturabilirsiniz. Ayrıca, sensör okumalarındaki dalgalanmaları azaltmak için ortalama alma veya hareketli ortalama filtreleme gibi yazılımsal teknikler uygulayabilirsiniz.

Daha fazla bilgi ve kaynak için Arduino Resmi Web Sitesi'ni ziyaret edebilir veya spesifik sensörler için üreticilerin web sitelerini inceleyebilirsiniz. Unutmayın, her sensör benzersizdir ve en iyi performansı elde etmek için veri sayfasını dikkatlice okumak esastır. Başlangıçta hatalarla karşılaşmanız doğal, önemli olan denemekten vazgeçmemek ve öğrenmeye devam etmektir. Arduino topluluğu, projelerinizde karşılaşabileceğiniz sorunlar için geniş bir kaynak ve destek sunmaktadır. İyi okumalar ve başarılı projeler!